Ανακύκλωση αυτοκινήτων

Όλοι έχουμε δει εικόνες από καταστροφή και σύνθλιψη αυτοκινήτων, όμως συχνά δεν γίνεται αντιληπτός ο απώτερος σκοπός. Προφανώς η όλη διαδικασία δεν γίνεται μόνο για να περιορίσουμε τον όγκο των «απορριμάτων». Πριν τη συμπίεση των μετάλλων έχει γίνει προεργασία, ενώ μετά ακολουθούν πολλές ακόμα διαδικασίες. Η ανακύκλωση αυτοκινήτων είναι μια δύσκολη δουλειά, που έχει όμως μεγάλα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη.

 

Με οδηγό τα μέταλλα

Είναι γνωστό ότι το πιο αποτελεσματικά ανακυκλώσιμο υλικό είναι ο σίδηρος, είτε σε μορφή χάλυβα, είτε ως χυτοσίδηρος. Μέσω κατάλληλης επεξεργασίας μπορεί να επιστρέψει στην αρχική του κατάσταση, χωρίς να χάσει τα χαρακτηριστικά του, παραμένοντας εξίσου ανθεκτικός. Ταυτόχρονα η παραπάνω διαδικασία είναι εξαιρετικά οικονομική, καθώς χρειάζεται περίπου 75% λιγότερη ενέργεια, από ότι να παραγόταν το μέταλλο εξαρχής από ορυκτό κοίτασμα

Για την ακρίβεια, το 76% του βάρους ενός μέσου αυτοκινήτου είναι μέταλλο, και το περισσότερο φύλλο λαμαρίνας. Η συγκέντρωση σιδήρου στα σύγχρονα αυτοκίνητα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια καθώς παρουσιάστηκε μεγάλη αύξηση της χρήσης αλουμινίου και μαγνησίου, που διακρίνονται για το χαμηλό τους βάρος. Εντούτοις είναι και αυτά ανακυκλώσιμα. Σύμφωνα με μελέτες, το 98% των μετάλλων σε ένα αυτοκίνητο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά.

 

Υπό εξέλιξη τα πλαστικά

Η χρήση πλαστικών μερών στα αυτοκίνητα ολοένα και αυξάνεται. Το 11% του βάρους ενός μέσου σύγχρονου αυτοκινήτου αποτελείται από πλαστικά, που χάρη στο μικρό τους βάρος συμβάλλουν και στον περιορισμό της κατανάλωσης.

Τα πιο συνηθισμένα είδη που εντοπίζουμε είναι το πολυπροπυλένιο, (σε ποσοστό 41% σε προφυλακτήρες, φτερά, ταμπλό κτλ) το πολυαιθυλένιο (στο χώρο του κινητήρα), την πολυουρεθάνη (ως γέμισμα των καθισμάτων), και το πολυβινυλοχλώριο PVC.

Τα περισσότερα ανακυκλώνονται εύκολα, ενώ υπάρχουν και εφαρμοσμένες λύσεις για την περαιτέρω χρήση τους. Το PVC που αποτελεί το 12% των πλαστικών είναι δυσκολότερο στην ανακύκλωση.

 

Όχι λιπαντικά στο περιβάλλον

Ίσως ο μεγαλύτερος κίνδυνος που προέρχεται από τα υλικά ενός αυτοκινήτου, εντοπίζεται στα υγρά του κινητήρα, δηλαδή το λάδι της μηχανής, τις βαλβολίνες, το παραφλού, το αέριο του κλιματιστικού κτλ. Παρότι τα σίδερα και τα πλαστικά έχουν μεγαλύτερο βάρος και όγκο, τα συγκεκριμένα υγρά αν δεν συγκεντρωθούν και δεν διαχειριστούν σωστά είτε με ανακύκλωση είτε ως απόβλητα, μολύνουν πολύ περισσότερο και πολύ πιο άμεσα.

Υπολογίζεται ότι περίπου το 1/3 των λιπαντικών δεν συγκεντρώνεται μετά το τέλος ζωής του αυτοκινήτου.

 

Περιζήτητοι καταλύτες

Αυτά που σίγουρα δεν πάνε χαμένα είναι τα υλικά που χρησιμοποιούνται στους καταλύτες. Πρόκειται για μέταλλα σπάνια στο εμπόριο, που κατ’ επέκταση έχουν υψηλή τιμή. Συνήθως σε ένα αυτοκίνητο από τα τέλη της δεκαετίας του 80 και μετά, ο καταλύτης περιέχει λευκόχρυσο, ρόδιο και παλλάδιο. Σύμφωνα με στατιστικές της ευρωπαϊκής ένωσης, το 68% του λευκόχρυσου και το 90% του ρόδιου χρησιμοποιείται ξανά. Οι πιο σύγχρονοι καταλύτες που αποτελούνται από κεραμικά υλικά είναι πολύ ευκολότερο να ανακυκλωθούν.

 

Ασύμφορο το γυαλί

Ενώ θα φαινόταν ως ένα υλικό με πολύ καλές ιδιότητες στην ανακύκλωση, το γυαλί μένει πίσω σε ποσοστά διείσδυσης. Το σκληρυμένο γυαλί που χρησιμοποιείται στα αυτοκίνητα είναι εξαιρετικά εύθραυστο και χρειάζεται ειδική, χειροκίνητη διαδικασία για την συγκέντρωσή του. Αν και ανακυκλώνεται εξολοκλήρου, η χαμηλή τιμή του προϊόντος κάνει ασύμφορη τη χειροκίνητη αφαίρεση από τα αυτοκίνητα.

 

Νομοθεσία στο πλευρό του περιβάλλοντος

Πλέον η ανάγκη γίνεται και υποχρέωση, καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες είναι αναγκασμένες από την ευρωπαϊκή νομοθεσία να παρέχουν μαζί με κάθε μοντέλο, ένα πλάνο ανακύκλωσης. Πίσω από κάθε επιβάρυνση του περιβάλλοντος, αρχίζει να γίνεται πράξη η φιλοσοφία «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Παρόμοια λογική έχουν ακολουθήσει οι εταιρείες λιπαντικών, ελαστικών και μπαταριών. Τα προϊόντα τους μέχρι πριν από λίγα χρόνια μόλυναν ανεξέλεγκτα το περιβάλλον, όμως τώρα πια είναι υποχρεωμένες να συγκεντρώνουν τα χρησιμοποιημένα υλικά.

Στο κόστος της πρώτης ύλης ενσωματώνεται η τιμή της συγκέντρωσης των «απορριμάτων» από κάθε εγκεκριμένο κατάστημα αλλαγής λιπαντικών, ελαστικών κτλ. Τα συγκεντρωμένα υλικά είτε θα αποτελέσουν βάση για ανακυκλωμένα προϊόντα, είτε θα χρησιμοποιηθούν σε άλλους τομείς.

Ζωντανό παράδειγμα αποτελούν τόσο τα λιπαντικά όσο και τα ελαστικά. Τα πρώτα, με κατάλληλη επεξεργασία μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν, ενώ τα δεύτερα, κοκκοποιημένα, χρησιμοποιούνται ως καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία ή ως πρόσθετο στον ασφαλτοτάπητα.

 

Τέλος στην έμμεση μόλυνση

Η ανακύκλωση αυτοκινήτων δεν είναι τόσο σύμφυτη με την ελληνική νοοτροπία. Προτιμάμε να κρατάμε ακινητοποιημένα τα παλιά μας αυτοκίνητα, έστω και χωρίς πινακίδες μήπως, κάποια στιγμή, ξαναγίνει κρατικά επιδοτούμενη απόσυρση. Έτσι, τα σαραβαλάκια αυξάνονται συνεχώς στους δρόμους και στα πεζοδρόμια. Αντί να ανακυκλωθούν και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο, καταντούν εστίες μόλυνσης και σαπίζουν.

Τα κέντρα ανακύκλωσης υπάρχουν πια σε όλες τις μεγάλες ελληνικές πόλεις και είναι δικό μας θέμα αν θέλουμε ένα καθαρό και βιώσιμο περιβάλλον.

Ο πόνος για την καταστροφή ενός αυτοκινήτου που αγαπήσαμε είναι απλά η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη κρύβει την αργή αλλά σταθερή επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Απλώς μένει να διαλέξουμε με τι θέλουμε να βαρύνουμε τη συνείδησή μας.

 

Πηγές

http://www.wasteonline.org.uk/resources/InformationSheets/vehicle.htm

http://www.edoe.gr/

http://www.isri.org/AM/TemplateRedirect.cfm?template=/CM/ContentDisplay.cfm&ContentID=17443

http://www.isri.org/Content/NavigationMenu/IndustryInformation/IndustryFacts/scrap_recycling_industry_facts_6_25_2009.pdf

http://en.wikipedia.org/wiki/Steel#Recycling