Το φαινόμενο της θερμικής νησίδας

Αιτίες και αποτελέσματα

• Η φωτοχημική ομίχλη και η αστική ρύπανση εμποδίζουν την ακτινοβολία να διαφύγει στο διάστημα.
• Η διαφυγή θερμικής ενέργειας είναι μικρότερη λόγω του ανάγλυφου του αστικού περιβάλλοντος, λόγω π.χ. των ψηλών κτιρίων που παγιδεύουν τη θερμότητα.
• Τα κτήρια αποθηκεύουν καλύτερα και γρηγορότερα τη θερμότητα και σε μεγάλη κλίμακα και έχουν λιγότερη απώλεια αυτής μετέπειτα.
• Η καύση ορυκτών καυσίμων, όπως άνθρακας και λιγνίτης, προσθέτουν περισσότερη θερμότητα κατά την απορρόφηση της στη Γη από τον ήλιο.
• Οι άνεμοι είναι ασθενέστεροι στο αστικό περιβάλλον λόγω της μορφολογίας του - ψηλά κτήρια (εμποδισμός αερίων μαζών).

Πηγή: meteoclub

Οι αστικές περιοχές παρουσιάζουν κατά κανόνα υψηλότερες θερμοκρασίες συγκριτικά με τις περιοχές της υπαίθρου, με διαφορά που κατά μέσο όρο κυμαίνεται από 2°C έως 4°C όλο το χρόνο. Το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας του αέρα στο εσωτερικό των πόλεων σε σχέση με τα περίχωρα λέγεται θερμική νησίδα. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στην αλλαγή του κλίματος που προκαλεί η αποθήκευση ηλιακής ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας στις αστικές επιφάνειες, όπως είναι τα κτίρια και οι δρόμοι. Στη διαμόρφωση της θερμικής νησίδας συμβάλλουν τα σκούρα και θερμά υλικά αστικών επιφανειών που έχουν χαμηλή αντανακλαστικότητα (χαμηλό albedo), τα οποία παρακρατούν τη θερμότητα την ημέρα και την αποδίδουν τη νύχτα, εμποδίζοντας τη φυσική ψύχρανση της ατμόσφαιρας. Συντελούν επίσης οι πρόσθετες ανθρωπογενείς πηγές ενέργειας, που προέρχονται από τις μεταφορές, τη βιομηχανία και τον κλιματισμό των κτιρίων, καθώς και την άναρχη δόμηση, το ύψος και τη διάταξη των κτιρίων γύρω από στενούς δρόμους, που εμποδίζουν τόσο τη διαφυγή της ηλιακής ενέργειας όσο και την κυκλοφορία του αέρα.

Η απουσία πρασίνου στους δημόσιου χώρους αποτελεί χαρακτηριστικό πρόβλημα των ελληνικών πόλεων. Το πράσινο είναι κύριο μέσο αντιμετώπισης της θερμικής νησίδας καθώς μειώνει σημαντικά τη θερμοκρασία του αέρα τη νύχτα, μέσω της διαδικασίας της διαπνοής. Τα φυτά απορροφούν την ημέρα μεγάλο μέρος της ηλιακής ενέργειας και αντλούν νερό από τη γη, το οποίο αποδίδουν τη νύχτα από τα φύλλα στην ατμόσφαιρα ως υγρασία. Έτσι, συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της έντασης της θερμικής νησίδας μειώνοντας την ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που αποθηκεύουν και ψυχραίνοντας την ατμόσφαιρα τη νύχτα με την υγρασία που αποδίδουν. Ένα ακόμη μέσο μείωσης της θερμικής νησίδας είναι τα λεγόμενα ψυχρά υλικά που χρησιμοποιούνται σε κτίρια, δρόμους, πεζοδρόμια και ποδηλατόδρομους.

Οι επιπτώσεις της θερμικής νησίδας επικεντρώνονται κυρίως στην υποβάθμιση της ποιότητα ζωής των κατοίκων των πόλεων και στις επιδράσεις πάνω στην υγεία τους. Είναι γνωστή η συνέργια των υψηλών θερμοκρασιών το καλοκαίρι πάνω στη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα ηλικιωμένων κυρίως ατόμων. Έτσι με την αύξηση των θερμοκρασιών την ημέρα και τη διατήρησή της τη νύχτα, η θερμική νησίδα γίνεται πρόσθετος παράγοντας επικινδυνότητας. Παράλληλα, η εντατική χρήση κλιματιστικών, πέρα από την αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα, και πέρα από τη σπατάλη ενέργειας που προκαλεί, συμβάλλει και στη ρύπανση της ατμόσφαιρας.

 

Πηγή: meteoclub, ecocity