Ενεργειακή κρίση: Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα

Τη στιγμή που χάνονται ανθρώπινες ζωές, οποιαδήποτε άλλη συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία είναι δευτερεύουσας σημασίας. Από την άλλη, η ενεργειακή κρίση παραείναι σοβαρή. Και μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε ανθρωπιστική, καθώς ο πόλεμος αφενός δεν φαίνεται να έχει τη σύντομη διάρκεια την οποία αρχικά προέβλεπαν οι αναλυτές, αφετέρου οι λύσεις σε τόσο σύνθετα προβλήματα όπως η μετάβαση σε ένα διαφορετικό ενεργειακό μοντέλο για τον μισό τουλάχιστον πλανήτη δεν βρίσκονται σύντομα.  Η κρίση του Covid είχε ξεκάθαρα λειτουργήσει ως επιταχυντής στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στον εξηλεκτρισμό της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αυτά τα δύο άλλωστε πάνε μαζί. Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι πιο έτοιμο να αγοραστεί ή μισθωθεί διαδικτυακά. Και ως τεχνολογία, πιο κοντά στη φιλοσοφία του κοινού που προτιμά να ζει online όσο γίνεται περισσότερο.

Αυτή η κρίση, η ενεργειακή, πώς θα επηρεάσει τις εξελίξεις;

Η έλλειψη στη διαθεσιμότητα πρώτων υλών απαραίτητων για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις μπαταρίες φρενάρει την παραγωγή. Αλλά αυτό ίσως είναι το μικρότερο πρόβλημα. Ή τέλος πάντων πρόσκαιρο. Μακροπρόθεσμα, το μοντέλο παραγωγής και διακίνησης της ενέργειας και η βέλτιστη αξιοποίησή της είναι αυτό που θα καθορίσει τα πράγματα.

Θα έλεγε κανείς ότι αυτή είναι η χρυσή ευκαιρία της ηλεκτροκίνησης να κυριαρχήσει στην αγορά. Με την έλλειψη και την τιμή του πετρελαίου να δικαιολογούν την άμεση κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης. Αλλά αυτή η πρώτη σκέψη ότι η ηλεκτροκίνηση μπορεί να αποτελέσει τη λύση, τώρα που λιγοστεύει το πετρέλαιο, είναι μάλλον επιφανειακή. Θα ήταν έτσι, αν μιλούσαμε για το τελικό σημείο ανεφοδιασμού. Για τη μάνικα και την πρίζα. Αν όμως σκεφτούμε πώς φτάνει η ενέργεια ως εκεί, το πράγμα αλλάζει. Γιατί η ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη παράγεται σε τεράστιο ποσοστό από μονάδες που λειτουργούν με φυσικό αέριο. Ρώσικο, κατά κύριο λόγο.

Για να καλύψουν τις ανάγκες τους στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος τα κράτη αποφασίζουν να δώσουν παράταση ζωής στον λιγνίτη βάζοντας τρικλοποδιά στα φιλόδοξα περιβαλλοντικά σχέδια στα οποία βασίστηκε το πολιτικό τους αφήγημα τα τελευταία χρόνια. Οι ανανεώσιμες πηγές δεν επαρκούν, η ανάπτυξή τους είναι αργή και το κόστος υψηλό.  Η πυρηνική ενέργεια από την άλλη μοιάζει να είναι η ιδανική λύση, με χαμηλό κόστος και υψηλή αποδοτικότητα. Για τις ΗΠΑ είναι η βασική και πιο αξιόπιστη πηγή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Αλλά ο φόβος ενός ατυχήματος είναι πραγματικός περιβαλλοντικός εφιάλτης, σε βαθμό που ο μαύρος καπνός από την καύση του λιγνίτη και του πετρελαίου να μοιάζει αναζωογονητικό αεράκι. Θέλοντας προφανώς να μη δείξει σημάδια αδυναμίας, η Δύση δηλώνει ότι ο ρωσικός εκβιασμός δεν θα αποτελέσει εμπόδιο στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό της. Ευρύτερα αλλά και στις μεταφορές. Στην πραγματικότητα όμως η κατάσταση είναι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.