Δουλειές με φούντες

Η Πανεπιστημίου ανέκαθεν ήταν ο μύχιος πόθος για τον κάθε Αρχιτέκτονα, Πολεοδόμο, Συγκοινωνιολόγο που είχε στο μυαλό του να γράψει ιστορία στον επιστημονικό του κλάδο και να ταχθεί στο πάνθεον μεταξύ των Κλεάνθη, Σάουμπερτ και οι προτάσεις του να πλαισιώσουν αυτές των Χάνσεν, Τσίλερ και λοιπών, χωρίς να αναλωθεί σε ελαιοχρωματισμούς δαπέδων, τοποθετήσεις ζαρτινιέρων με Ουασιγκτόνιες, ψευδοπιπεριές και καλλωπιστικές δαμασκηνιές.

Από την εποχή του αείμνηστου Τρίτση, επί παλαιού ορθοδόξου ΠΑΣΟΚ υπήρξαν σχέδια επί σχεδίων για να βελτιωθεί το πρόσωπο της Αθηναϊκής Τριλογίας (Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία) κι όχι μόνο. Κάποιοι μηχανικοί ονειρεύτηκαν τη βύθιση του οδικού άξονα, κάποιοι άλλοι τους εμπόδισαν χαράσσοντας εκεί την γραμμή 2 του Μετρό και η μελέτη πήγε …σύννεφο για πολλά χρόνια.

Πλείστες ομάδες ειδικών και καθηγητών έδωσαν στον εκάστοτε δήμαρχο Αθηναίων ένα βήμα να μιλήσει για την πόλη αλλάζοντας τη βιτρίνα και χωρίς να δίνει λύση στα εγκόσμια, να ασχοληθεί με τα μεγαλόπνοα. Πιο κοντά στην ανάπλαση είχε φτάσει η Πανεπιστημίου το 2010 αλλά γλίτωσε λόγω προσφυγής στην …UEFA των διοικητικών αυθαιρεσιών. Έπειτα από μία τετραετία εκπόνησης δεκάδων μελετών χορηγούμενων από το ίδρυμα Ωνάση που προέβλεπαν μεταξύ άλλων αποκλεισμό των ΙΧ, συνέχιση της γραμμής του τραμ προς το Πεδίο του Άρεως και αρκετές άλλες παρεμβάσεις που έμειναν «επί χάρτου», αφού το ΣτΕ ακύρωσε τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου.

«Κουβά» είδε κι ένα πλήθος μακετών που συνέβαλε να δείξουν αρκετοί Υπουργοί έργο εν αναμονή και άλλοι τόσοι δήμαρχοι «καριέρας» να ράψουν το επόμενο τους κουστούμι. Μετά ήρθε η οικονομική κρίση, το προσφυγικό και η μετά πανδημίας εποχή χωρίς τουρίστες για να δουλέψει η ατμομηχανή της οικονομίας.

Η αρχή των έργων της νέας Αρχής έγινε με τα εγκαίνια του σιντριβανιού της Ομόνοιας και τον ατυχή συνωστισμό που έκαμψε λίγο το φρόνημα των καλεσμένων, όμως σειρά είχε ο Μεγάλος Περίπατος της Αθήνας. Διαβάζοντας λοιπόν την παρουσίαση όπως δόθηκε στο δημοτικό συμβούλιο προς έγκριση σταχυολογούμε αυτολεξεί:

Στόχοι Επεμβάσεων

• Ελάφρυνση νοσοκομείων με μείωση παθόντων από οδικά ατυχήματα
• Αποφυγή συνωστισμού στα ΜΜΜ με προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης (πεζοί, ποδήλατα)
• Κοινωνική απόσταση στον δημόσιο χώρο (πεζοί)

 

Οι τρεις αυτοί (έρημοι) στόχοι θα προκαλέσουν μελαγχολία στους προκατόχους μελετητές που πιθανόν έβλεπαν κάτι πιο σπουδαίο και πιο εμπνευσμένο στην αιτιολόγηση ενός τέτοιου εγχειρήματος που έχει να δει η Αθήνα από την εποχή του Ρυθμιστικού της Σχεδίου και της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων. Και συνεχίζοντας την ανάγνωση της παρουσίασης:

Η περίοδος αυτή αποτελεί μοναδική ευκαιρία ομαλής εφαρμογής των επεμβάσεων (καταρχήν δοκιμαστικά), ώστε οι Αθηναίοι να επιστρέψουν σε μια νέα Αθήνα με νέες ευκαιρίες για τους μετακινούμενους και τις επιχειρήσεις.

Εδώ λοιπόν υπάρχει το εξής ευτράπελο. Το έργο αυτό κατά τον συγγραφέα-μελετητή και αναθέτοντα απευθύνεται στους Αθηναίους, όμως δυστυχώς φαίνεται να επηρεάζει τους μη Αθηναίους και ουχί τους Λακεδαιμονίοις, αλλά τους δημότες των όμορων περιοχών που χρησιμοποιούν αναπόφευκτα το κέντρο (και όχι κατ’ ανάγκη την Πανεπιστημίου) για λόγους εργασίας κι όχι αναψυχής ή άσκησης.

Δεν θα σας κουράσω με την παράθεση των στοιχείων για τις οδικές μετακινήσεις της Αθήνας κατά τον Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο του 2020 όπου δεν χρειάζεται κανείς να είναι προφήτης για να διαπιστώσει ότι λόγω του lock down μειώθηκε η κυκλοφορία, μειώθηκαν τα τροχαία και αυξήθηκε η ταχύτητα των αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στους άδειους δρόμους.

Το πλήθος των δρομολογίων των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς που χρησιμοποιούν την Πανεπιστημίου καταδεικνύει ένα από τα βασικά προβλήματα των επίγειων ΜΜΜ που θα έπρεπε να επανασχεδιαστούν και να αναθεωρούνται τακτικά εξετάζοντας το Αττικό λεκανοπέδιο κι όχι τα στενά όρια του δήμου Αθηναίων. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί θα πρέπει η αφετηρία της γραμμής για Βούλα, Γλυφάδα, Αγία Παρασκευή και Ανθούσα να είναι στην Ακαδημίας, τη στιγμή που υπάρχει Μετρό και μπορεί να γίνει μετεπιβίβαση αλλά αυτό ίσως θα πρέπει να το εξετάσουν ειδικοί και η λίστα έχει άφθονους.

Και πάμε τώρα στις τεκμηριωμένες επιπτώσεις όπως αναφέρονται στην εισήγηση:

Η ανάλυση των κυκλοφοριακών επιπτώσεων κατέδειξε ότι:

• η αρνητική επιρροή των επεμβάσεων στην κυκλοφορία των ΙΧ οχημάτων είναι περιορισμένη και τοπική στην περιοχή του Συντάγματος και της Πανεπιστημίου, είναι πολύ μικρή στον δακτύλιο και αμελητέα εκτός του δακτυλίου
• η θετική επιρροή των επεμβάσεων είναι σημαντική για τους επιβάτες των λεωφορείων (πολλές γρηγορότερες διαδρομές), και τους πεζούς και τους ποδηλάτες και κατ' επέκταση για την οικονομία και την ποιότητα ζωής στο κέντρο της Αθήνας
• η κυκλοφορία στην περιοχή αναμένεται να ισορροπήσει σύντομα καθώς οι επιβαίνοντες των ΙΧ θα επιλέξουν νέες διαδρομές, διαφορετικές ώρες ή και διαφορετικά μέσα μεταφοράς (αύξηση επιβατών 7% ΜΜΜ)

 Περάσαμε λοιπόν από τη θεωρία στην πράξη και κάποιες χιλιάδες οδηγών βρέθηκαν απεγνωσμένοι κι εγκλωβισμένοι να προσπαθούν να καταλάβουν τι φταίει και η τεκμηρίωση ψιλοέμπαζε. Πάλι καλά που η μελέτη δεν εντόπισε προβλήματα κι εκτός δακτυλίου γιατί ίσως από την πρώτη ημέρα εφαρμογής θα ξηλώνονταν τα κολωνάκια.

Στο plan B που ήρθε κατόπιν πυροσβεστικά περιλαμβάνονταν οι εναλλακτικές διαδρομές παράκαμψης του κέντρου που όμως μετατόπιζαν το πρόβλημα σε κορεσμένους δρόμους κατά τις εργάσιμες ώρες.

Δεν μπορεί να μιλήσει για ποιότητα ζωής ο πεζός που θα βαδίζει δίπλα σε ντανιαρισμένα οχήματα, ενώ αίσθηση προκαλεί η αποστροφή ότι οι επιβαίνοντες των ΙΧ θα επιλέξουν νέες διαδρομές ή να κινηθούν άλλες ώρες. Μπορούν να κάτσουν σπίτι και να πάνε άλλη ημέρα στο κέντρο.

Συνήθως οι διαδρομές με αυτοκίνητο δεν γίνονται από βίτσιο, ούτε για να κάνει κανείς εντύπωση και προφανώς ουδείς εργαζόμενος παίρνει το ρημάδι για να ανεβοκατέβει στο κέντρο της Αθήνας αν δεν έχει διασφαλισμένο πάρκινγκ. Και δυστυχώς οι θέσεις είναι λίγες και κοστίζουν.

Στην παρουσίαση του Μεγάλου Περιπάτου της Αθήνας υπάρχει ειδική αναφορά για «γενναίες επιλογές» δηλαδή:

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που οδηγούν σε μείωση των ταχυτήτων στο κέντρο αποτελούν θεμελιώδη επιλογή της προστασίας της ανθρώπινης ζωής έναντι της αλόγιστης και επικίνδυνης ταχύτητας των οχημάτων.

Κι όντως είναι γενναία επιλογή να μποτιλιάρεις τους δρόμους προκειμένου να μειωθεί η ταχύτητα ή ακόμη και να μηδενιστεί χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι κι έτσι δεν συμβαίνουν ατυχήματα από δίκυκλα και πεζούς που ελίσσονται ανάμεσα. Επίσης πάντα θα υπάρχει ο φόβος του εμφράγματος (του κανονικού) από το στρες λόγω του κυκλοφοριακού, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση θα θυμίσει παλιές καλές εποχές που μετρούσαμε το όζον αν έχει φτάσει στα όρια επιφυλακής.

Αν παραδεχτούμε (εμείς κι όχι ο εισηγητής) ότι όντως η μελέτη είχε πλήρη αστοχία στις επιπτώσεις επί του κυκλοφοριακού των ΙΧ και πάμε στην ουσία της παρέμβασης: Η απόδοση των λωρίδων της Πανεπιστημίου στους πεζούς και ποδηλάτες ποιους τελικά αφορά;

Η ιδέα της κυκλοφορίας με ποδήλατο, ηλεκτρικό πατίνι, ρόλερ κλπ θα ήταν πρόσφορη αν υπήρχε η υποδομή να υποστηρίξει το σενάριο. Δηλαδή ο κάτοικος του Γκύζη που θα θελήσει να βρέξει τα πόδια του στο σιντριβάνι της Ομόνοιας θα περάσει από ποιόν ποδηλατόδρομο για να καταλήξει στην άπλα της Πανεπιστημίου;

Μπορεί να φτάσει κανείς στο Ζάππειο οδηγώντας πατίνι από κάποιο άλλη περιοχή;

Έχει κάνει κάποιος έρευνα να δει πόσοι εργαζόμενοι θα ξεκινήσουν ποδηλατώντας να πάνε στο κέντρο χωρίς να μπανιαριστούν πριν καθίσουν δίπλα στους υπόλοιπους που μοιράζονται τον χώρο εργασίας; Πόσοι αναβάτες θα καταφέρουν να φτάσουν αρτιμελείς στον προορισμό τους τη στιγμή που ακόμη και στα προάστια δεν υπάρχουν λωρίδες για ποδήλατα; Μήπως κινδυνέψει η διαθεσιμότητα των νοσοκομείων και πάει περίπατο ο θεμελιώδης στόχος;

Προφανώς δεν υπάρχουν απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω απλά ο Μεγάλος Περίπατος έρχεται και προκαλεί έναν διάλογο για την πόλη όπως ανέφερε ο κ. Μπακογιάννης. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τι θα συνέβαινε αν ο δήμαρχος Καλλιθέας αποφάσιζε να προκαλέσει κι αυτός έναν διάλογο για τη δική του πόλη και για τους ίδιους λόγους πεζοδρομήσει τη μισή Λεωφόρο Συγγρού φτιάχνοντας τον Μεγάλο Κατήφορο ή ο δήμαρχος Γλυφάδας κλείσει την μισή Ποσειδώνος για να φτιάξει το δικό του Μονοπάτι προς τη Θάλασσα.

Όλα ίσιωμα και με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου!

Δείτε εδώ την παρουσίαση της μελέτης του Μεγάλου Περίπατου της Αθήνας.