Κλιματική ουδετερότητα, όχι απαραίτητα ηλεκτροκίνηση

«Εμείς οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι προμηθευτές τους και οι πετρελαιοπαραγωγές εταιρείες, έχουσες σώας τας φρένας και γνωρίζοντας όσο να ‘ναι κάτι παραπάνω, δηλώνουμε ότι ο πλήρης εξηλεκτρισμός μέχρι το 2035 ως μέτρο για το μηδενισμό των εκπομπών CO2 από τις μεταφορές είναι πρακτικά ανέφικτός. Θα το κάνουμε όμως αλλιώς, μην ανησυχείτε».

Συνοπτικά, αυτό είναι το νόημα της επιστολής προς την Ευρωπαϊκή Ένωση που υπογράφουν από κοινού 38 εταιρείες πετρελαιοειδών, μέλη του οργανισμού FuelsEurope. Μεταξύ αυτών και η δική μας HELLENiQ ENERGY, αλλά και όλοι οι γνωστοί παγκόσμιοι κολοσσοί όπως η BP, η Shell, η ΕΝΙ, η Repsol και άλλες, οι οποίες συνολικά αντιπροσωπεύουν το 95% της διύλισης και το 75% της λιανικής πώλησης πετρελαιοειδών στην ΕΕ.

Στην επιστολή τους, η οποία δημοσιεύτηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022, οι εταιρείες που συμμετέχουν στο FuelsEurope δηλώνουν ξεκάθαρα ότι ταυτίζονται απόλυτα με τον στόχο για μια Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη το 2050. Και προς αυτή τη κατεύθυνση αναπροσαρμόζουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, τη λειτουργία τους, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Παρόλα αυτά επισημαίνουν με έμφαση τις δυσκολίες και τους κινδύνους που έχουν για την παγκόσμια οικονομία αλλά και την κοινωνική συνοχή οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που άφησε πίσω της η πανδημία. Πράγματα λίγο πολύ γνωστά, που έχουν εκφραστεί ως ανησυχίες από διάφορους αναλυτές. Αλλά είναι διαφορετικό όταν διατυπώνονται συγκεντρωτικά και σε αυτή την κλίμακα, από οργανισμούς που λόγω μεγέθους βλέπουν τα πράγματα από απόσταση και σε βάθος χρόνου. Και έχουν την ισχύ να επηρεάσουν το μέλλον.

Η αύξηση του κόστους στις πρώτες ύλες κατασκευής μπαταριών επισημαίνεται ως η κύρια αιτία αύξησης του κόστους των αυτοκινήτων, παράγοντας που επιβραδύνει τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση και αφήνει τον στόλο οχημάτων να γερνά. Ταυτόχρονα, η δυσκολία πρόσβασης σε αυτές τις πρώτες ύλες αφήνει την Ευρώπη ευάλωτη σε ξένες δυνάμεις. Ενώ αναγνωρίζεται ότι το δίκτυο φόρτισης μεγαλώνει διαρκώς, άλλωστε πολλές από τις εταιρείες πετρελαιοειδών βάζουν φορτιστές στο δίκτυο λιανικής τους, οι υποδομές δεν αναπτύσσονται με το ρυθμό που θα επέτρεπε την κάλυψη των αναγκών μιας πλήρως ηλεκτροκίνητης Ευρώπης εντός του χρονικού πλαισίου που ορίζουν οι στόχοι της ΕΕ. Και τέλος, η επιστολή χαρακτηρίζει (διακριτικά) ανεπαρκές, αν όχι υποκριτικό, το σημερινό σύστημα μέτρησης των εκπομπών ρύπων, βάσει του οποίου τίθενται οι περιβαλλοντικοί στόχοι (και τα πρόστιμα, αντίστοιχα). Μετρώντας τους ρύπους στην εξάτμιση, ένα ηλεκτρικό χαρακτηρίζεται περιβαλλοντικά ουδέτερο, ενώ στην πραγματικότητα είναι τόσο “καθαρό” όσο η ενέργεια από την οποία κατασκευάστηκε και κυρίως, αυτή με την οποία φορτίστηκε η μπαταρία του. Και αυτό σήμερα, που πολλές χώρες βάζουν μπρος τα εργοστάσια λιγνίτη αφού οι αγωγοί φυσικού αερίου στραγγίζουν και οι ανανεώσιμες πηγές είναι ανεπαρκείς.

Παρόλα αυτά, οι εταιρείες του FuelsEurope εκφράζουν την αισιοδοξία, σχεδόν βεβαιότητα, ότι η κλιματική ουδετερότητα στις μεταφορές και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι εφικτή. Και η λύση είναι η χρήση βιοκαυσίμων. Δηλώνουν μάλιστα έτοιμοι να επενδύσουν ώστε να εξασφαλίσουν επαρκή παραγωγή και δίκτυο διανομής, με μια προϋπόθεση. Την αναγνώριση από την κοινωνία και την πολιτεία της αμελητέας ή και μηδενικής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης των εξηλεκτρισμένων κινητήρων εσωτερικής καύσης που καίνε βιοκαύσιμα. Σύμφωνα με έγκριτους ακαδημαϊκούς οργανισμούς, η χρήση βιοκαυσίμων που παράγονται από σκουπίδια και οργανικά απόβλητα (πηγές που δεν επηρεάζουν την γεωργική παραγωγή τροφίμων), σε κινητήρες αυτής της τεχνολογίας έχουν το ίδιο αν όχι χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα συγκριτικά με ένα EV.

Με την τοποθέτησή τους αυτή οι πετρελαιοπαραγωγοί κάθε άλλο παρά αρνούνται τον εξηλεκτρισμό. Δηλώνουν την πλήρη στήριξή τους στην ηλεκτροκίνηση, αναγνωρίζοντας την ως την κύρια λύση για τις λεγόμενες “ελαφρές μεταφορές”. Υποστηρίζουν επίσης ένθερμα την πλήρη απεμπλοκή από τα ορυκτά καύσιμα, από το 2035 και έπειτα. Θεωρούν όμως ότι θα επιταχύνει την πορεία προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Ευρώπης η ταυτόχρονη και συμπληρωματική αξιοποίηση και των δύο εργαλείων, και μάλιστα με χαμηλότερο κόστος για τις εταιρείες και τον τελικό καταναλωτή και νέες επενδυτικές ευκαιρίες που θα οδηγήσουν μεταξύ άλλων και σε θέσεις εργασίας στη παραγωγή και στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Καχύποπτα κανείς μπορεί να θεωρήσει αυτή την κίνηση ως μια προσπάθεια να ελέγξουν οι πετρελαιάδες την αγορά της ενέργειας στις μεταφορές, προωθώντας ένα προϊόν αλλά και ένα μοντέλο λειτουργίας πιο κοντά στο σημερινό τους αντικείμενο. Και όντως, έτσι μοιάζει. Από την άλλη, τι είναι που πραγματικά θέλουμε; Η ηλεκτροκίνηση δεν είναι αυτοσκοπός, το ζητούμενο είναι η κλιματική ουδετερότητα. Και αυτή η τοποθέτηση, με όλο το κύρος των οργανισμών που την υπογράφουν, μας δείχνει ότι μπορεί να επιτευχθεί. Ταχύτερα, με χαμηλότερο κόστος, με μικρότερη κοινωνική αναταραχή, με μεγαλύτερη τεχνολογική ευελιξία, κρατώντας ανοιχτές κάποιες επιλογές που για εμάς, όπως και να το κάνουμε, έχουν νόημα.