Η κληρονομιά του Ayrton Senna

Η Πρωτομαγιά είναι πάντα μία μέρα που θυμόμαστε τον Ayrton Senna. Πριν από 21 χρόνια συνέβη στην Imola το τραγικό γεγονός, με τον άσσο της Formula 1 να χάνει τη ζωή του. Αυτή τη φορά δεν πρόκειται να αναλύσουμε ή να γράψουμε πράγματα που δεν έχουν ήδη αποκαλυφθεί. Φέτος, το GOCAR.GR σήκωσε το τηλέφωνο και μίλησε με ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί του ή τον γνώριζαν προσωπικά. Ας διαβάσουμε λοιπόν αναλυτικά τι έχει να πει τον Βραζιλιάνο πιλότο, αυτός ο τυχερός κόσμος που γνώρισε…

*Η φωτογραφία στην αρχή του άρθρου είναι του Gerard Sunal, στην οποία απεικονίζονται οι Ayrton Senna, Damon Hill και Richard West το μεσημέρι της 1ης Μαΐου 1994, λίγο πριν τον θάνατο του Α.Senna

Jo Leberer (Φυσικοθεραπευτής του Ayrton Senna)

«Δούλεψα 7 χρόνια μαζί του και γι’αυτό υπάρχουν τόσα πολλά να πω. Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες, για μέρες. Είχε μεγάλη υποστήριξη από την οικογένειά του και αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Τώρα έχω κάνει τη δική μου οικογένεια και τους μιλάω για αυτόν τον άνθρωπο. Για μένα αυτός ο άνθρωπος ήταν ένας από τους καλύτερους αθλητές της ιστορίας. Η μετάβασή του από τη σκληρή εργασία, σκληρή πάλη, τον εγωισμό και την αυτοπεποίθησή ενός νέου οδηγού σε μία εξαιρετική προσωπικότητα είναι κάτι το αξιοσημείωτο. Μετά από αυτό κατάλαβε ποια είναι η πραγματική έννοια της ζωής. Ήταν ένας άνθρωπος με αξίες, με ευθύνη, με δύναμη, με ελπίδα, με ειλικρίνεια και ατομική ελευθερία. Αυτό ήταν άλλωστε κάτι που χρειαζόμασταν εκείνη την εποχή. Έδωσε τόσα πολλά στη Βραζιλία, γι’αυτό και τον θεωρούν εθνικό ήρωα. Οι άνθρωποι αυτοί ψάχνουν ακόμα για κάποιον σαν και αυτόν.»

Neil Trundle (Αρχιμηχανικός του Ayrton Senna στη McLaren)

«Εύχομαι να ήταν ακόμα ζωντανός, πραγματικά μου λείπει. Αν μπορούσαμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα το κάναμε. Δεν θα γνωρίζαμε ποτέ τι θα συνέβαινε την ώρα του δυστυχήματος. Θα είναι πάντα μία πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους της Βραζιλίας, μιας και η προσφορά του –μέσω των ιδρυμάτων – βοηθάει τα νέα παιδιά. Έφυγε από τη ζωή και δεν έμαθε ποτέ ότι ήταν ένας από τους καλύτερους οδηγούς formula 1 μέχρι και σήμερα. Ήταν κοινωνικός τύπος και ιδιαίτερα εξωστρεφής. Και θα θυμάσαι για πάντα άτομα σαν τον Ayrton, όπως και τον Jim Clark, οι οποίοι έφυγαν αυτό τη ζωή όταν ήταν στα «πάνω» τους.»

 

Richard West (Διευθυντής Μάρκετινγκ & Χορηγών για τη Williams 1993-1996)

«Για μένα ο Ayrton ήταν ο καλύτερος άνθρωπος που συνεργάστηκα ποτέ. Ήταν τελειομανής και είχε τον δικό του τρόπο συμπεριφοράς να αντιμετωπίζει τα διαφημιστικά σποτ, χωρίς να επισκιάζει τη δέσμευσή του στην οδήγηση. Η αψεγάδιαστη συμπεριφορά του φάνηκε και στη διαδικασία διαπραγματεύσεων για να οδηγήσει με την ομάδα της Rothmans Williams Renault Team κατά την περίοδο 1993 – 1994. Έδινε μεγάλη σημασία στην λεπτομέρεια, κάτι που ξεπερνούσε ακόμα και το παλιό του αφεντικό Ron Dennis. Ο Ayrton ήταν τελειομανής και περίμενε από όλους τους υπόλοιπους που συνεργαζόταν να μοιράζονται την ίδια «ιδιοτροπία».  Όταν όμως μιλούσε κάποιος ιδιαιτέρως μαζί του φαινόταν η πιο ήρεμη, ανθρώπινη πλευρά του. Παθιαζόταν και αγαπούσε την πατρίδα του, τους φίλους του και την οικογένειά του. Ήταν μία πηγή έμπνευση για μένα και δεν υπάρχει ούτε μία μέρα που περνάει χωρίς να σκέφτομαι τις τελευταίες ώρες που περάσαμε μαζί στην Imola.»

Sir Frank Williams (Διευθυντής της Williams Martini Racing Team)

«Ο Ayrton ήταν ένας γοητευτικός άνθρωπος, πολύ έξυπνος αλλά και σκληρός. Ήξερε πάντα τι ήθελε, ήξερε ακριβώς ποιος θα μπορούσε να του το δώσει και φρόντιζε να τον πλησιάζει. Είχε την ικανότητα να παίρνει το μέγιστο που ο καθένας μπορούσε να του δώσει κι αυτό ήταν ένα από τα ταλέντα του. Στην πίστα πάλι, ήταν εντυπωσιακά ιδιαίτερος. Το έχω δηλώσει ξανά αλλά θα το επαναλάβω: Είναι σίγουρο ότι κάποια μέρα θα γινόταν Πρόεδρος της Βραζιλίας. Πιστεύω ότι είχε την πολιτική στο μυαλό του για το μέλλον και ότι εάν το έκανε θα πετύχαινε. Επαναλαμβάνω: Απίστευτη δύναμη πνεύματος, γοητεία, ταλέντο και αποφασιστικότητα που δε μπορείς να διανοηθείς, ήταν αυτά που τον έκαναν Παγκόσμιο Πρωταθλητή.»

Andrian Newey (Τεχνικός Διευθυντής στην Red Bull Racing F1 Team)

«Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω, αφού θεωρώ πως οι καλύτερες στιγμές του ήταν μπροστά του. Και μόνο που μιλάμε ακόμα για εκείνον μετά από 21 χρόνια, είναι κάτι που τα λέει όλα.»

 

Beatris Assumpcao Head (Προσωπική Υπεύθυνη Τύπου / Διεύθυνση επικοινωνίας

«Για εμένα, η μεγαλύτερη κληρονομία που άφησε ο Ayrton είναι μια ασύγκριτα πιο ασφαλής F1. Επίσης, το ότι ήταν ο πρώτος που έδωσε τόσο μεγάλη βάση στη φυσική κατάσταση και τη σωστή διατροφή. Τέλος, ήταν ο πρώτος που είχε προσωπικό Υπεύθυνο Τύπου αλλά και διεύθυνση επικοινωνίας.»

Michael Schmidt (Γερμανός δημοσιογράφος του Auto Motor und Sport)

«Είμαι χαρούμενος , που βρισκόμουν στο χώρο την εποχή του Ayrton Senna. Όχι κυρίως μόνο για αυτόν, αλλά γενικά παρακολουθήσαμε μια εποχή με Ayrton Senna, Alain Prost, Nigel Mansell και Nelson Piquet, που πιθανώς να μην ξανασυναντήσουμε. Τέσσερεις εξαιρετικοί οδηγοί, διαφορετικοί χαρακτήρες και με δικό τους στιλ οδήγησης και με αντιπαλότητα μεταξύ τους. Ο Senna ήταν ο μάγος, ο Piquet o playboy, ο Prost o καθηγητής και ο Mansell ο μαχητής. Ο Senna και Mansell οδηγούσαν επιθετικά, ενώ οι Prost και Piquet ήταν πιο τεχνικοί μέσα στην πίστα. Αν συγκρίνουμε όλους τους παραπάνω οδηγούς, ο Senna ήταν ο καλύτερος. Θα μπορούσα να πω ότι φτάνει το επίπεδο των Juan-Manuel Fangio της δεκαετίας του 50, Jim Clark της δεκαετίας του 60, Jackie Stewart στη δεκαετία του 70, Michael Schumacher και Fernando Alonso πριν πεθάνει. Αυτό που ξεχωρίζει στον Senna ήταν ότι μπορούσε να είναι πολύ γρήγορος, γι’αυτό και κέρδιζε αγώνες που δεν υπήρχε περίπτωση να κερδίσει. Όλοι οι μεγάλοι οδηγοί ήταν γρήγοροι, ωστόσο αυτός έπαιρνε τα πρωτεία. Επίσης, ήταν αδίστακτος κατά τις προσπεράσεις, γι’αυτό και συμμετείχε από όλους τους υπόλοιπους οδηγούς τις περισσότερες φορές σε ατυχήματα. Ως άνθρωπος είχε ένα ειδικό χάρισμα, ωστόσο με είχε απογοητεύσει, γιατί είχε χωρίσει τους ανθρώπους σε αυτούς που τον ακολουθούσαν πιστά/τυφλά και αυτούς που δεν τον ακολουθούσαν. Δεν υπήρχε τίποτα το ενδιάμεσο. Ως δημοσιογράφος είχα μία πολύ καλή σχέση μαζί του μέχρι το 1987, όταν έμαθε ότι ήμουν κοντά και στον Prost και τον Piquet και χάλασε η σχέση μας, κάτι που μου φάνηκε πολύ παιδιάστικο εκ μέρους του. Στα τέλη του 1993 αποκαταστάθηκε ξανά η σχέση μας και φαντάζομαι ότι όσο περνούσαν τα χρόνια συνειδητοποίησε ότι είναι καλό να βλέπεις τα πράγματα πιο αισιόδοξα. Πιστεύω ότι κάποιες κριτικές που του έγιναν σχετικά με την προσωπικότητά του τού έκανε καλό. Ο Senna ήταν αλαζονικός τύπος και πίστευε ότι ήταν τόσο καλός που θα μπορούσε να διαλέξει αυτός σε ποια ομάδα θέλει να τρέξει και όλοι οι κατασκευαστές τον θέλουν στη δική τους ομάδα. Η πραγματικότητα ήταν ότι ο Frank Williams δεν του έδωσε τελικά τη θέση του μονοθέσιού του, γιατί ήθελε τον Prost ώστε να μείνει η Renault και η Elf ως χορηγοί στην ομάδα του. O Prost όμως δεν ήθελε να οδηγεί μαζί με τον Senna. Από την άλλη, ο Ayrton δεν ήθελε να δεχτεί την κατάσταση που επικρατούσε και πως ο Frank Williams κατέληξε σε αυτή του την απόφαση, έτσι, έριξε το φταίξιμο στον Prost και συμπεριφερόταν σαν ένα παιδί που του πήραν το παιχνίδι του. Θυμάμαι ότι ο Riccardo Patrese μου είχε πει ότι ο Senna θα έκανε ακριβώς το ίδιο αν βρισκόταν στη θέση του Prost. Όπως και να έχει, ο Senna ήταν ένας από τους καλύτερους όλων των εποχών. Είδα όλα τα Grand- Prix του και είμαι πολύ χαρούμενος.»

 

Peter Windsor (πρώην manager σε Williams και Ferrari, βραβευμένος δημοσιογράφος)

«Τον ήξερα καλύτερα όταν έτρεχε στη Formula 2000 και μετά στη Formula 3. Ήταν εξαιρετικά λεπτολόγος, οργανωτικός και προφανώς με εξαιρετική εμπιστοσύνη στις ικανότητές του. Είχε επίσης πάντα στο μυαλό του τα πράγματα που θα μπορούσαν να πάνε στραβά. Ήταν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, που ήταν εξίσου πιθανό να βλέπει το ποτήρι μισοάδειο ή μισογεμάτο. Δεν ήταν ο πιο αθώος οδηγός μέσα στην πίστα: Υπάρχουν κάποια συμβάντα με τον Martin Brundle στη Formula 3 και με τον Mansell στη Formula 1, κυρίως όμως εκείνα με τον Prost. Δεν συμπεριφερόταν με τον τρόπο που θα το έκανε ο Stirling Moss, ο Jim Clark ή ο Jackie Stewart, αλλά κατά κάποιο τρόπο τον δικαιολογείς σκεπτόμενος πως ήταν ταχύτερος όχι μόνο από όλους γύρω του αλλά ακόμα και από το αυτοκίνητο που οδηγούσε. Αυτό εξηγεί τόσο το ατύχημά του στην F3 στο Cadwell Park αλλά και το ότι έστριψε τέρμα την Tamburello το 1994, χωρίς τα λάστιχα να έχουν ακόμα τη κατάλληλη θερμοκρασία και πίεση.

Διατηρούσα πάντα τις επιφυλάξεις μου για την αποτελεσματικότητα των τηλεγραφικών πατημάτων του γκαζιού μέσα στη στροφή, αλλά από τη στιγμή που έκανε αυτή την πρακτική να αποδώσει στη F1 αποδείχτηκε ότι απλώς έτσι ήταν το στιλ του και δε θα το άλλαζε ποτέ. Εξάλλου, ταίριαζε απόλυτα με αυτό τους τούρμπο κινητήρες. Μου άρεσε εξαιρετικά να ακούω τις αλλαγές που έκανε και κυρίως τα κατεβάσματα. Είχε έναν απολύτως τέλειο συγχρονισμό στις στροφές του μοτέρ και το συμπλέκτη, κάπως σαν τον Michele Alboreto ή τον Carlos Reutemann. Κάποτε τον ρώτησα γιατί στα κατεβάσματα κουμπώνει όλες τις ταχύτητες και μου απάντησε ότι η σκέψη του να παραλείψει μια σχέση (π.χ. από 4η κατευθείαν σε 2η) τον ανατριχιάζει. Το παρομοίασε με πιανίστα που παίζει λάθος νότες. Ο Ayrton ήθελε να αποτελεί μέρος του αυτοκινήτου, να είναι σε απόλυτη αρμονία μαζί του.

Ο Ayrton που ήξερα δεν ασχολήθηκε ποτέ με το γκλάμουρ του σπορ. Τον μάγευε απλώς η αγωνιστική οδήγηση. Τόσο απλά και αγνά. Και θεωρώ ότι αυτό τον τοποθετεί σε εντελώς άλλο επίπεδο από πολλούς σημερινούς πιλότους. Γι’ αυτό και είναι αξιοθαύμαστος ακόμα και σήμερα στους νεότερους, οι οποίοι έχουν δει τη δράση του μέσω YouTube και DVD. Αυτό δεν έχει για παράδειγμα με κανέναν από τους Varzi, Nuvolari, Moss, Clark ή έστω κάποιον από τους νεότερους πιλότους που άφησαν εποχή. Με τους μεγαλύτερους αντιπάλους του, τον Prost και τον Mansell, ήταν συχνά πολύ επιθετικός αλλά κατά περίπτωση αυτό μπορεί και να προσθέτει λίγη ακόμα γοητεία στο μύθο του. Είναι επίσης συνδεδεμένος με μια αδιαφορία για το χρήμα. Εκείνος έκανε πάνω απ’ όλα αυτό που αγαπούσε.»



Leo Turrini (Ιταλός δημοσιογράφος)

«Δεν θα μείνουμε στο θέμα των νικών και των πρωταθλημάτων που απέσπασε ο Ayrton Senna. Ως δημοσιογράφος θυμάμαι το μαχητικό του πνεύμα και την επιθυμία του να αποδώσει τον καλύτερό του εαυτό. Ήταν σαν να μην το έβαζε ποτέ κάτω και να παλέψει για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.»

Jacky Eeckelart (μηχανικός F1 και τεχνικός διευθυντής)

«Θυμάμαι τον Ayrton να λέει ότι δυστυχώς θα πρέπει να ξοδέψεις πάρα πολλά χρήματα στην αρχή της καριέρας σου για να αποδείξεις το ταλέντο σου. Κάτι που ισχύει ακόμα βέβαια.»

 

Και όπως ο Giorgio Ascanelli (ο μηχανικός του Ayrton) είπε, το πιο εύστοχο που μπορείς να πεις για τον Senna είναι αυτό που έγραψε ο Bruce McLaren στο βιβλίο του «Από το κοκπιτ», σαν επιτάφιο του Timmy Mayer: «Το να κάνεις κάτι καλά, αξίζει τόσο που το να σκοτωθείς προσπαθώντας να το κάνεις ακόμα καλύτερα δεν είναι τρέλα. Το να αφήσεις όμως μια ικανότητά σου να πάει χαμένη είναι σπατάλη της ζωής, αφού τελικά ο απολογισμός δε γίνεται μόνο σε χρόνια αλλά και σε επιτεύγματα».

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:

O Senna στη Ferrari: Η συμφωνία που χάλασε… εκ των έσω!