«Δεν είναι λύση μία δεύτερη Αττική Οδός»

«Στόχος δεν είναι να φτιάχνουμε όλο και περισσότερους δρόμους. Αυτή η λογική είναι αδιέξοδη». Με αυτή τη φράση σχολιάζει ο Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Θάνος Βλαστός, τα σενάρια για κατασκευή μίας… δεύτερης Αττικής Οδού ώστε να αποσυμφορηθούν οι οδικοί άξονες του λεκανοπεδίου. Σε συνέντευξή του στο GOCAR, ο έμπειρος συγκοινωνιολόγος-πολεοδόμος τονίζει ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης (δημόσιες συγκοινωνίες, ποδήλατο, περπάτημα). Άλλωστε ο ίδιος είναι ο ιδρυτής από το 2000 στο ΕΜΠ της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας.

GOCAR: Η κίνηση στην Αθήνα, ιδίως στους μεγάλους άξονες, δείχνει να επέστρεψε στα επίπεδα πριν την έναρξη της κρίσης.

Θανάσης Βλαστός: Βλέπω από διάφορα στοιχεία ότι όντως ισχύει κάτι τέτοιο. Μάλλον εξηγείται από την ψυχολογία, διότι δεν έχουμε κάποια σοβαρή βελτίωση στα οικονομικά. Στην τσέπη δηλαδή του καθενός. Φαίνεται ότι υπήρξε μεγάλη συγκράτηση για ένα διάστημα, μια ψυχολογία αναμονής. Και τώρα ο κόσμος έχει μάλλον αρχίσει να συνηθίζει και ξαναβγαίνει στους δρόμους. Δεν ξύπνησαν οι ελληνικές πόλεις, δεν έχουν οικονομική ανάπτυξη. Εκτός από τις τουριστικές πόλεις, όπως στην Κρήτη, όπου καταγράφεται ανάπτυξη και έσοδα.

GOCAR: Πριν την κρίση παρατηρούσαμε φαινόμενα κορεσμού στην Αττική Οδό, συγκεκριμένες μέρες και ώρες. Σιγά-σιγά επανέρχονται αυτές οι εικόνες. Παλαιότερα είχε ακουστεί το σενάριο κατασκευής μίας δεύτερης Αττικής Οδού, ώστε να υπάρξει αποσυμφόρηση.

ΘΒ: Πρέπει να δούμε την κατάσταση διαφορετικά. Σήμερα, μετά και τις τελευταίες αναφορές από τον ΟΗΕ, αλλά και την κινητοποίηση στην Ευρώπη, το ζητούμενο δεν είναι πια να δώσουμε διεξόδους στο αυτοκίνητο. Το ζητούμενο είναι πώς μπορούμε να λειτουργήσουμε σαν πόλεις με λιγότερα αυτοκίνητα και περισσότερη δημόσια συγκοινωνία. Επίσης έχει αποδειχθεί σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις ότι το ποδήλατο μπορεί να δώσει λύσεις. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε και το περπάτημα.

Στόχος δεν είναι να φτιάχνουμε όλο και περισσότερους δρόμους, αυτό είναι αδιέξοδο. Μπορείς να κατασκευάσεις μία δεύτερη Αττική Οδό, όμως όλα τα αυτοκίνητα που πάνε εκεί ξεκινούν από τους δρόμους των Αμπελοκήπων, του Παγκρατίου, της Κυψέλης και άλλων περιοχών που δεν πρόκειται να αποκτήσουν ποτέ φαρδύτερους δρόμους.

Η εξάρτηση όλο και περισσότερο από το αυτοκίνητο είναι μία αδιέξοδη λύση. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνει μία δεύτερη Αττική Οδός. Πρέπει να ενισχύσουμε όσο μπορούμε άλλες λύσεις, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες.

GOCAR: Θα δώσει μία ανάσα η νέα γραμμή του Μετρό, σε σχήμα «U»;

ΘΒ: Είναι μία καλή εξέλιξη, αλλά θα ήταν ακόμη καλύτερη αν βλέπαμε να επεκτείνεται ένα δίκτυο τραμ στην Αθήνα. Ένα τραμ όχι σαν το σημερινό που δυσφημίστηκε λόγω της χάραξης της πρώτης γραμμής, αλλά ένα πραγματικό εργαλείο για την αναμόρφωση της Αθήνας. Όπως έχει χρησιμοποιηθεί π.χ. σε γαλλικές και γερμανικές πόλεις, ως ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο για την εξυπηρέτηση των μετακινήσεων. Στην Αθήνα το εγκαταστήσαμε χωρίς να έχει προτεραιότητα, βάζοντάς το να ανταγωνιστεί το αυτοκίνητο σε μεγάλο βαθμό. Π.χ. όταν βάζεις τη μόνη σου γραμμή τραμ να κινείται παράλληλα με τη Συγγρού είναι προφανές ότι η Συγγρού θα «κερδίσει», διότι τα αυτοκίνητα κινούνται με 150 km/h και το τραμ με 30 km/h. Δε γίνεται να παίζουμε σε δύο ταμπλό, να έχουμε και το αυτοκίνητο ικανοποιημένο και τη δημόσια συγκοινωνία ικανοποιημένη.

Ας κοιτάξουμε τι γίνεται στους δρόμους της γειτονιάς. Πεζοδρόμια δεν υπάρχουν, η δημόσια συγκοινωνία είναι εξαιρετικά φτωχή, λωρίδες για ποδήλατα δεν υπάρχουν, δεν μπορείς να ανοίξεις το παράθυρο από το θόρυβο και τη ρύπανση, τα αυτοκίνητα είναι παρκαρισμένα όπου βρουν. Δεν είναι πόλεις αυτές, είναι μία τραγωδία. Το θέμα είναι να ξαναδούμε συνολικά την λειτουργία των ελληνικών πόλεων, να σκεφτούμε τον άνθρωπο και τις πραγματικές του ανάγκες.

Ξεκίνησε μία μεγάλη προσπάθεια ώστε να πάρει άλλη μορφή η Πανεπιστημίου, να γίνει πεζόδρομος. Θα ήταν κάτι πολύ δυνατό για τον τουρισμό αλλά και τους κατοίκους της Αθήνας. Και αυτό το project όπως και η ανάπλαση στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας έχουν κολλήσει.

Υπάρχουν πρόγραμμα στρατηγικών από το Πράσινο Ταμείο για αναμόρφωση 170 ελληνικών πόλεων. Στρατηγικές που εκπονούνται και υλοποιούνται εδώ και 15 χρόνια σε ευρωπαϊκές πόλεις. Μετά από ευρωπαϊκή πίεση χρηματοδοτούνται για να γίνουν και σε δήμους της χώρας μας. Οι στόχοι είναι οι πόλεις να λειτουργούν με λιγότερα αυτοκίνητα, με χαμηλότερες ταχύτητες, με περισσότερη δημόσια συγκοινωνία, περισσότερο ποδήλατο και περπάτημα.

GOCAR: Παρατηρούμε ότι στην Ευρώπη αρχίζει η σταδιακή απαγόρευση κυκλοφορίας παλαιών και ρυπογόνων οχημάτων diesel στο κέντρο των πόλεων.

ΘΒ: Είναι κάτι απολύτως δικαιολογημένο. Είναι άλλωστε πολύ σοβαρή η κατάσταση. Ο ΟΗΕ είπε πρόσφατα ότι εάν έως το 2030 δεν έχουμε μειώσει κατά 45% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πεθάνει ο πλανήτης. Έως το 2050 πρέπει να τις περιορίσουμε απόλυτα, στο 100%. Δηλαδή, αφενός όποια αυτοκίνητα κυκλοφορούν να είναι ηλεκτρικά και αφετέρου η παραγωγή του ηλεκτρισμού να γίνεται από ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας). Προκειμένου να εξακολουθήσει να υπάρχει πλανήτης θα πρέπει να αλλάξουμε τελείως τον τρόπο ζωής μας και τον τρόπο λειτουργίας των πόλεων μας.