Gruppo Bertone: Η γλώσσα της σχεδίασης

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα. Σχεδιαστικοί οίκοι με διάσημα ονόματα, είτε αυτά είναι για αυτοκίνητα, είτε για υψηλή ραπτική, είτε για «ετοιματζίδικα» δεν στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στο όνομά τους, αλλά κατά καιρούς προσλαμβάνουν τα ανερχόμενα αστέρια του χώρου, στους οποίους δίνουν στέγη και την ευκαιρία να δημιουργήσουν σε ένα cocooning περιβάλλον. Λίγο-πολύ έτσι λειτουργούν και οι σχεδιαστικοί οίκοι στο αυτοκίνητο. Μη περιμένετε λοιπόν ότι όταν αναφερόμαστε στον Bertone όλα τα αυτοκίνητα που κατά καιρούς παρουσίασε ήταν δικής του έμπνευσης. Μπορεί να ήταν δικής του παραγγελίας, ή να ήταν αυτός που θα έδινε το τελικό Ο.Κ. αλλά δεν ήταν πάντα αυτός που έβαζε τις γραμμές στο χαρτί. Μπορεί να έδινε την κατεύθυνση και τον τόνο, να δημιουργούσε τα trends, αλλά σίγουρα δεν ήταν αυτός που πάντα έβαζε τις πινελιές, γιατί δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι σχεδιαστές όπως οι Giorgetto Giugiaro και Marcello Gandini πέρασαν από τα σχεδιαστήρια του Bertone!

Όμως με τα χρόνια μεγάλωσε σε κάτι πιο μεγάλο από απλά ένα οίκο "υψηλής ραπτικής". Από το Stile Bertone γεννήθηκε το Bertone Engineering και από εκεί η Carrozzeria Bertone και τέλος η Bertone Glass. Με λίγα λόγια έφτασε να είναι ένας οργανισμός που μπορούσε όχι μόνο να σχεδιάσει, αλλά και να μελετήσει την παραγωγή και να προχωρήσει ακόμα και στην κατασκευή σε περιορισμένη παραγωγή.

 

Ιστορία

Ιδρύθηκε το 1912 σαν Carrozzeria Bertone από τον Giovanni Bertone με τον Nuccio Bertone να αναλαμβάνει τα ηνία με το τέλος του δεύτερου μεγάλου πολέμου. Ο Nuccio χώρισε την εταιρεία στα δύο σε Carrozzeria για την παραγωγή και το Stile Bertone για τη σχεδίαση και μετά τον θάνατό του τη διεύθυνση έχει αναλάβει (τιμής ένεκεν) η χείρα του Lilli Bertone.

Στο Τορίνο, ο Giovanni σε ηλικία 28 ετών άρχισε με την κατασκευή αμαξών και το προσωπικό δεν ξεπερνούσε τα τρία άτομα, όμως το οικονομικό κραχ τον ανάγκασε να βάλει λουκέτο. Μετά τον πόλεμο οι δουλειές άνοιξαν πάλι, αλλά αυτή τη φορά αποφάσισε να ασχοληθεί με τη νέα μόδα που ήταν το αυτοκίνητο και το 1920 εγκαταστάθηκε στη Corso Monginervo 119 με το προσωπικό να ανεβαίνει στους 20. Την επόμενη χρονιά μάλιστα ανέλαβε τη πρώτη του σημαντική δουλειά που ήταν η κατασκευή ενός αυτοκινήτου πάνω σε πλαίσιο SPA 23S και ακολούθησε ακόμα μια κατασκευή πάνω σε Fiat 501. Η μεγάλη του ευκαιρία  πάντως ήρθε όταν ο Vincenzo Lancia αναγνώρισε το ταλέντο του και αποφάσισε να συνεργαστεί αποκλειστικά μαζί του, αναβαθμίζοντάς τον και σε κατασκευαστή, για αυτοκίνητα περιορισμένης παραγωγής.

Ακόμα μια οικονομική κρίση το 1929 θα τον γονατίζει οικονομικά και έτσι αναγκαστικά προχώρησε την παραγωγή πιο προσιτών αυτοκινήτων. Όμως αυτός που έκανε τη διαφορά ήταν ο γιος Nuccio (χαϊδευτικό του Giuseppe) που ανέλαβε σε ηλικία μόλις 19 ετών. Αρχικά ανέλαβε την παραγωγή των εμπορικών οχημάτων στη Corso Peschiera 225, αλλά όταν ο δεύτερος μεγάλος πόλεμος έσκασε, αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη παραγωγή ασθενοφόρων! Μετά τις εχθροπραξίες και σε μια Ευρώπη που βρέθηκε πιο κοντά, τα σχεδιαστικά σύνορα άρχισαν να πέφτουν σε μια πιο διεθνοποιημένη αγορά και έτσι άρχισε να παίρνει παραγγελίες από τη Βρετανία σχεδιάζοντας αυτοκίνητα για την MG και Bristol.

Όμως η μεγάλη του στιγμή, για να περάσει στην αιωνιότητα, ήρθε το 1954 όταν παρουσίασε την Alfa Romeo Giulietta Sprint. Αρχικά ο προγραμματισμός ήταν για χίλια αυτοκίνητα αλλά τελικά κατασκευάστηκαν 40.000 από το 1954 έως το 1965, οπότε και σταμάτησε η παραγωγή. Ακολούθησαν οι τρομερές σε έμπνευση Alfa Romeo Berlinetta Aerodynamica Tecnica γνωστές ως ΒΑΤ, οι οποίες δημιούργησαν σχεδιαστικά ρίγη με την BAT 5 να παρουσιάζεται το 1953, την ΒΑΤ 7 το 1954 και την ΒΑΤ 9 το 1955.

Το 1957 αναλαμβάνει τη παραγωγή του NSU Sport Prinz με την παραγωγή να μεταφέρεται στο νέο εργοστάσιο στο Grugliasco της βορείου Ιταλίας, με το προσωπικό πλέον να φτάνει τα 550 άτομα. Όμως οι μέρες της μεγάλης δόξας θα ήταν αυτές που θα έρχονταν στη δεκαετία του ’60. Το 1965 χάρη στο Fiat 850 η παραγωγή στις εγκαταστάσεις του Bertone έφτασε τα 120 (!) αυτοκίνητα την ημέρα και από το 1962 έως το 1972 η συνολική παραγωγή απογειώθηκε στα 140.000 κομμάτια.

Η συνεργασία του με τον Ferruccio Lamborghini ήταν κομβική και άλλαξε για μια ακόμα φορά την ίδια την ιδέα της σχεδίασης με αυτοκίνητα σαν τη Miura. Τα supercar δεν θα ήταν ποτέ τα ίδια, ενώ αυτοκίνητα σαν την Alfa Romeo Montreal και Fiat Dino Coupe θα άλλαζαν την ίδια τη… γλώσσα της σχεδίασης με τις καμπύλες τους. Η δεκαετία του ’70 τον βρίσκει με το προσωπικό να φτάνει τα 1.500 άτομα όλων των ειδικοτήτων με αυτοκίνητα σαν τις Lamborghini Espada, Jarama και Urrago, αλλά σίγουρα πιο σημαντική ήταν η Stratos Zero η οποία παρουσιάστηκε στην Έκθεση του Τορίνο του 1970 που μπορεί να ήταν ένα πραγματικό γλυπτό, αλλά που παράλληλα μας έδωσε και την περίφημη Lancia Stratos Stradale.

Το 1972 θα χάσουμε τον Giovanni Bertone, αλλά θα είναι και η χρονιά που θα πάρουμε το Fiat X1/9 το οποίο μέχρι το 1988 θα πουλήσει 160.000 κομμάτια. Το 1973 θα παρουσιάσει την «σειρά 3» για την BMW μαζί με αυτοκίνητα σαν τις Countach, Ferrari 308 GTB4, Audi 50, Innocenti Mini 90 και Fiat 131 Abarth. Στις 26 Φεβρουαρίου του 1997 θα χάσουμε και τον «μεγάλο μαέστρο της ιταλικής σχεδίασης» όπως αναφέρονταν ο Nuccio Bertone. Το 2009 το όλο οικοδόμημα δεν θα αντέξει τη νέα κρίση και θα σωθεί μόνο χάρη στην παρεμβολή της Fiat, η οποία θα εξαγοράσει ότι απέμεινε.

 

Μύθος

Όταν έχεις σχεδιάσει αυτοκίνητα σαν τα: Alfa Romeo BAT (1953), Fiat 8V Spider (1953), Alfa Romeo Giulietta Sprint (1954), NSU Sport Prinz (1959), Alfa Romeo Giulia Sprint (1962), Fiat 850 Spider (1965), Alfa Romeo Montreal (1967), Fiat Dino Coupe (1967), Lamborghini Miura (1967), Lancia Stratos Zero (1970), Lamborchini Countach (1971), Lancia Stratos (1972), Fiat X1/9 (1972), Ferrari 308GTB4 (1974), Fiat Ritmo (1978), Alfa Romeo Alfetta (1980), Citroen BX (1982), Skoda Favorit (1987), Citroen XM (1989), Daewoo Espero (1990), Citroen ZX (1991), Citroen Xenia (1993) και Fiat Barchetta (2007) για να αναφέρουμε μόνο μερικά, μπορείς να είσαι ήσυχος ότι πλέον έχεις περάσει στη σφαίρα του μύθου!