ΜΟΥΣΕΙΟ MERCEDES-BENZ: Η τέχνη της τέχνης

Η Mercedes χρειάζονταν ένα χώρο απόδειξης και επίδειξης των αυτοκινήτων, της ιστορίας, με λίγα λόγια της ίδιας της ύπαρξης. Ακούγεται εύκολο, αλλά δεν είναι. Εύκολο θα ήταν αν κατασκεύαζες ένα γίγαντα (πιστέψτε με η Mercedes μπορεί να γεμίσει ακόμη και το πιο μεγάλο κτίριο) και αράδιαζες τα αυτοκινητάκια σε ωραία φωτιζόμενες αίθουσες με περιγραφικά ταμπελάκια εμπρός από κάθε έκθεμα, για τους περιδιαβαίνοντας επισκέπτες, χωρίς βέβαια να ξεχάσεις τους χώρους αναψυχής. Όμως φτάνει αυτό; Στη περίπτωση της Mercedes σίγουρα δεν ήταν αρκετό, γιατί έπρεπε να υπάρχει και άλλοθι. Το κτίριο δεν έπρεπε και δεν μπορούσε να ήταν ένα στέγαστρο, αλλά μια φιλοσοφική στάση, μια αυτόνομη οντότητα, ένα κτίριο που από μόνο του (ακόμα και χωρίς εκθέματα) θα είχε λόγο κάποιος να το επισκεφτεί. Ταυτόχρονα όμως θα έπρεπε να είναι λειτουργικό, να φωνάζει MERCEDES από μακριά και να αποτελεί κομβικό σημείο στην ίδια τη Γερμανία, ορίζοντας έτσι και τη θέση της ίδιας της εταιρείας. Πολλά στοιχεία αυτά, για να τα ζητήσει κανείς από ένα κτίριο, από τσιμέντο και σίδερα. Όχι όμως κάτι ακατόρθωτο όπως φάνηκε.

 

UN studio

Τον διαγωνισμό για την σχεδίαση του κτιρίου κέρδισαν οι ολλανδοί Ben Van Berkel και Caroline Bos του UN studio και θα μπορούσαμε να σταματήσουμε εδώ, όμως δεν μπορούμε, γιατί δεν πρέπει. Και δεν πρέπει, γιατί δεν μπορείς να παρακάμψεις έτσι εύκολα ένα κτίριο που ...μιλά με τον Πυθαγόρα. Όλα εδώ στηρίζονται πάνω σε ένα φιλοσοφικό (στα όρια του μεταφυσικού) και όχι σε απόλυτα στατικές μελέτες. Ελάτε να βουτήξουμε στα δύσκολα. Η όλη ιδέα του κτιρίου βασίζεται πάνω στο «άπειρο» και στο σήμα του που είναι ένας κύκλος σε δύο επίπεδα το οποίο και ορίζεται ως πλάγιο οκτώ, προσφορά του John Wallis (1655). Μόνο που εδώ η διάταξη αυτή παίρνει όγκο σε τρεις διαστάσεις, αντί σε δύο και δημιουργεί μια διάταξη με τρεις επάλληλους κύκλους οι οποίοι ενώνονται μεταξύ τους σε μια μη διακοπτόμενη γραμμή! Μια γραμμή επικοινωνίας που μπορεί κανείς να ακολουθήσει χωρίς όμως να περάσει από όλα τα σημεία, αλλά να επιλέξει μη τεμνόμενες διαδρομές σε τρεις διαστάσεις! Καταλάβατε; Εντάξει είναι δύσκολο να το περιγράψει κανείς με λόγια, αλλά σαν επισκέπτης, για να το κάνω πιο πρακτικό, μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε μια διαδρομή ιστορικής παράθεσης μοντέλων και σε επιμέρους θεματικές ενότητες, όπως βαριά οχήματα κ.λ.π. Πρακτικά ο επισκέπτης μπορεί να μπαίνει και να βγαίνει, από τις κύριες αίθουσες στις θεματικές, κατά βούληση, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να περνά δύο φορές από το ίδιο σημείο.

Μια αρχιτεκτονική διάταξη η οποία έχει περάσει και στην εξωτερική εμφάνιση του κτιρίου το οποίο δεσπόζει στην Autobahn. Με λείο τσιμέντο, μέταλλο και γυαλί (εδώ μια μικρή παρένθεση για να πούμε ότι κάθε κομμάτι γυαλιού είναι διαφορετικό, κομμένο επιτόπου στο χέρι)  δείχνει απόλυτα γερμανικό, απόλυτα Mercedes, απόλυτα Metropolis (αν θυμάστε τη ταινία του Fritz Lang) και απόλυτα στηριγμένο πάνω σε ένα φιλοσοφικό υπόβαθρο. Δεν θα μπορούσε να ήταν τίποτα λιγότερο.

Ο μεγάλος κεντρικός χώρος που φυσικά ονομάζεται Atrium, που αποτελεί το κέντρο αναρρίχησης, είναι και το κέντρο ...στροβιλισμού των 120 ετών ιστορίας της Mercedes, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και το κέντρο πυρασφάλειας του κτιρίου. Διαθέτοντας μια μεγάλη τουρμπίνα αναρρόφησης στην οροφή έχει την δυνατότητα να τραβήξει το καπνό σε περίπτωση φωτιάς, ώστε να δώσει πολύτιμο χρόνο στους επισκέπτες να εκκενώσουν τον χώρο! Ανελκυστήρες «γαντζωμένοι» στους τείχους, με αισθητική art deco βγαλμένοι κατευθείαν από τον Flash Gordon, σε ανεβάζουν στο έβδομο επίπεδο προβάλλοντας ταυτόχρονα μέσω video εικόνες από την ιστορία της Mercedes καθώς ανυψώνονται. Φτάνοντας στον έβδομο εκεί σε καλωσορίζει τι άλλο, το άλογο που δίνει τη θέση του στο πρώτο όχημα που σχεδίασαν οι «πατέρες» της αυτοκίνησης σε μια αίθουσα εμπνευσμένη από την  2001-Οδύσσεια του Διαστήματος που σκηνοθέτησε ο Stanley Kubrick με τα οχήματα πάνω σε γυάλινη γαλακτώδη επιφάνεια φωτισμένη από κάτω. Μυρωδιές παλαιών συνεργείων αναδύονται από το χώρο καθώς αρχίζουμε την ελικοειδή κάθοδό μας στο χρόνο. Περνώντας εμπρός από τις πρώτες εφαρμογές του κινητήρα εσωτερικής καύσης στη γη στον αέρα και στο νερό φτάνουμε στην πιο εντυπωσιακή αίθουσα που δεν είναι άλλη από τη ουσιαστική γέννηση του αυτοκινήτου, τουλάχιστον έτσι όπως το ξέρουμε σήμερα, με τη Mercedes Simplex κάτω από τα απαστράπτουσα κρύσταλλα Swarofski. Ακολουθεί η αίθουσα με τα έργα τέχνης από το 1914 έως το 1945 για να φτάσουμε στα 1960 και τα δημιουργήματα των Hans Arp και για Oscar Niemeyer, βλέπε Gull wing, για να καταλήξουμε στα πιο γνωστά μας. Δεν χρειάζεται βέβαια να αναφέρουμε την ποιότητα των εκθεμάτων που είναι immaculate, ενώ τα καλύτερα επίθετα θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί και τους ενημερωτικούς πίνακες με τις ιστορικές αναδρομές. Όμως η αίθουσα στην οποία ...μείναμε ήταν αυτή με την αγωνιστική ιστορία της Mercedes, η οποία ζωντανεύει εμπρός σου με ήχους και εικόνες.