Edsel Speedster: Hot Rod Ford

Υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες ιστορίες για τον Henry Ford. Άλλοι τον αποκαλούν ένα στυγνό εκμεταλλευτή τύραννο, άλλοι άγιο που έδινε ίδια δικαιώματα και μισθό στους έγχρωμους εργάτες των εργοστασίων του σε μέρες που ο «διαχωρισμός» ήταν ο κανόνας. Το ίδιο ισχύει λίγο-πολύ και για την ιδιωτική του ζωή και τις σχέσεις του με τον Edsel Ford. Άλλοι λένε ότι τον καταπίεζε σε σημείο να τρελαθεί, άλλοι ότι απλά ήταν συναισθηματικά ασταθής και ότι ο Henry απλά τον προστάτευε μέχρι τον θάνατό του από καρκίνο το 1943.

Τα παραδείγματα όμως καταπίεσης, ή προστασίας (όπως το πάρετε) ήταν εμφανή και δεν κρύβονταν, γιατί όταν ο Henry Ford μπήκε σε ένα δωμάτιο κατά τύχη, όπου ένα Ford Τ είχε μακρύνει, χαμηλώσει και - θεός φυλαξει - είχε βαφτεί κόκκινο από το γιό του Edsel, ο ίδιος ο Henry του επιτέθηκε και το κατέστρεψε με τα ίδια του τα χέρια!

Το πρόβλημα ήταν ότι ο Henry Ford μπορεί να ήταν ένας ιδιοφυής μηχανικός, όπως δεν επέτρεπε να τον εαυτό του να έχει την οποιαδήποτε αισθητική ανησυχία καταπιεσμένος και αυτός από μια θρησκευτική ιδεοληψία περί που αναγκαίου και του περιττού. Ο θεός μισούσε οτιδήποτε περιττό, με λίγα λόγια πορούσες να είχες το αυτοκίνητό σου όποιο χρώμα ήθελες, φτάνει να ήταν βαμμένο μαύρο!

Ο Edsel από την άλλη πλευρά ήταν μια μορφή απαλλαγμένη από κάθε καθωσπρεπισμό και η τέχνη ήταν για αυτόν ένας ακόμα τρόπος έκφρασης. Υπήρξε από τους ιδρυτές του New York Museum of Modern Art  και η γνώμη του για την «βιομηχανική σχεδίαση», ήταν το λιγότερο προοδευτική. Σε λόγο του το 1939 είχε αναφέρει: «Η ομορφιά μπορεί και πρέπει να ενσωματώνεται στα καθημερινά αντικείμενα σε τιμές προσιτές για όλους!»

Ήταν από τους πρώτους που κατανόησε ότι οι άνθρωποι αγοράζουν αυτοκίνητα όχι μόνο για την αξιοπιστία και την αντοχή τους, αλλά και για την εμφάνισή τους. Το Model T ήταν μια τεράστια επιτυχία το 1908, γιατί κάλυπτε τις βασικές ανάγκες αυτοκίνησης, όμως στα μέσα του 1920 τα πράγματα είχαν αλλάξει, οι ανάγκες είχαν αλλάξει, το ίδιο το αυτοκίνητο είχε αλλάξει.  Ο Henry δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί οι πωλήσεις των άλλοτε πολύ πετυχημένων αυτοκινήτων του μειώνονταν. Ο Edsel τότε παρενέβη και πίεσε για τη σχεδίαση και κατασκευή του Ford A, το οποίο παρουσιάστηκε το 1928. Από το 1922 είχε αγοράσει την Lincoln και πρόσθεσε αυτοκίνητα όπως τα Ford Deluxe, Mercury και Lincoln-Zephyr. Πρακτικά έσωσε τη Ford, όμως ποτέ δεν κατάφερε να πείσει τον πατέρα του για τη κατασκευή ενός σπορ αυτοκινήτου!

Speedster

Έτσι το Ford Model 40 Speedster, που έμεινε στην ιστορία γνωστότερο σαν Edsel Speedster έμεινε τελικά ένα μοναχικό πρωτότυπο, σχεδιασμένο σε συνεργασία με τον ET “Bob” Gregorie που εργαζόταν στην Lincoln σαν σχεδιαστής. Το σχέδιο βέβαια και αυτή τη φορά ήταν καλά κρυμμένο από τον… γέρο στο υπόστεγο, όπου ετοιμάζονταν το τρικινητήριο αεροπλάνο της Ford (που ποτέ δεν πέταξε), για να μην καταλήξει στη πρέσα.

Η πρώτη προσπάθεια ήταν ένα καθαρόαιμο διθέσιο σπορ βασισμένο πάνω σε πλαίσιο του 1932 και κατασκευασμένο από τους τεχνίτες που συναρμολογούσαν και το αεροπλάνο της εταιρείας. Ο Edsel το οδήγησε για λίγο στους δρόμους του αγροκτήματός του στο Gaukler Pointe, αλλά η μεγάλη ύφεση τον ανάγκασε να ασχοληθεί με την επιβίωση της εταιρείας. Άλλωστε δεν του άρεσε γιατί αυτό το πρώτο αυτοκίνητο δεν ήταν αρκετά χαμηλό, χτισμένο πάνω σε ένα ξεπερασμένο πλαίσιο.

Το 1934 ο Edsel και ο Gregorie μπορούσαν και πάλι να αφιερώσουν χρόνο στο όνειρό τους. Αυτή τη φορά το πλαίσιο φάρδυνε ώστε η υπερκατασκευή να είναι χαμηλότερη, αλλά το αυτοκίνητο χάθηκε για να εμφανιστεί σε ένα ντοκιμαντέρ της Disney βαμμένο κόκκινο στη δεκαετία του ’50 που ονομαζόταν «Η εποχή των Μεταφορών». Τελικά το αυτοκίνητο αγοράστηκε από το ίδρυμα «Edsel & Eleneor Ford»  και το οποίο τελικά  το αναπαλαίωσε.

Αλλά κατά τη διάρκεια της αναπαλαίωσης ανακάλυψαν ότι το αυτοκίνητο δεν βασίζονταν απλά πάνω στο πλαίσιο ενός Ford Model 40, αλλά είχε γίνει πολύ περισσότερη δουλειά. Πρώτα από όλα το πλαίσιο ήταν κομμένο, το πίσω μέρος είχε κολληθεί αντεστραμμένο και το κεντρικό κομμάτι προέρχονταν από κάποιο φορτηγό. Επίσης τα εμπρός φτερά κατά κάποιο τρόπο θα πρέπει να προέρχονταν από τα καλύμματα των τροχών του αεροπλάνου που κατασκευάζονταν στο ίδιο υπόστεγο και γι’ αυτό δεν ταίριαζαν στους τροχούς του Speedster. Το υπόλοιπο σώμα πάντως ήταν κατασκευασμένο από φρέσκο αλουμίνιο. Το εμπρός μέρος ήταν ιδιαίτερα μακρύ και η ουρά δεν μπορούσε παρά να θυμίζει… βάρκα, όπως ήταν η σχεδιαστική μόδα της εποχής. Πάντως οι εξατμίσεις δεν φαίνονταν πουθενά παρά τις προσταγές της μόδας και το σίγουρο ήταν ότι δεν έμοιαζε με κανένα άλλο Ford.

Στη πρώτη του μορφή το Speedster είχε μάσκα σε σχήμα «V» με τα φώτα τοποθετημένα πολύ χαμηλά και όχι πάνω στα φτερά, αλλά ο V8 κινητήρας της Ford είχε πάντα προβλήματα ψύξης και δεν το βοηθούσε ο περιορισμένος χώρος του κινητήρα με αποτέλεσμα να κοπούν αρχικά εξαγωγές αέρα στο πλάι. Η δεύτερη αυτή έκδοση που ονομάστηκε Continental αγαπήθηκε πολύ περισσότερο από τον Edsel που το οδηγούσε όχι μόνο μέσα στην ιδιοκτησία του, αλλά και έξω από αυτή. Αλλά οι προσπάθειες του Edsel να πείσει τον πατέρα του για μια ολόκληρη νέα γενιά σπορ αυτοκινήτων με το χαρακτηριστικό όνομα Continental, έπεσαν και πάλι στο καινό. Το αποτέλεσμα ήταν το αυτοκίνητο να παραμείνει ακίνητο όλο το 1939 και 1940 με το μπλοκ του κινητήρα να ραγίζει από μια απότομη πτώση της θερμοκρασίας. Ο Edsel έστειλε το αυτοκίνητο για να τοποθετηθεί νέος κινητήρας της Ford, αλλά με τη ευκαιρία αυτή ο Gregorie άρχισε και πάλι να παίζει με τις γραμμές του. Όμως και πάλι ο Edsel δεν μπόρεσε να ασχοληθεί γιατί είχε στα χέρια του μεγαλύτερα προβλήματα, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά ούτε με αυτόν πρόλαβε να ασχοληθεί, γιατί πέθανε το 1943 σε ηλικία 49 ετών. Η γυναίκα του Eleanor Clay Ford που κληρονόμησε το αυτοκίνητο, το πούλησε το 1944 και κατέληξε στο Los Angeles. Το 1948 εμφανίζεται προς πώληση στις σελίδες του περιοδικού Road & Track στη τιμή των 2.500 δολαρίων, αλλά τελικά αγοράστηκε από κάποιον John Pallasch που υπηρετούσε στο πολεμικό ναυτικό για μόλις 650 δολάρια. Αυτός το χρησιμοποίησε αρκετά, αλλά όταν αποφάσισε να το ανακατασκευάσει κλίθηκε στο πόλεμο του Βιετνάμ. Αποθήκευσε το αυτοκίνητο, το οποίο έμεινε τελικά ακίνητο για σαράντα χρόνια. Το 2008 μετά την αναπαλαίωσή του πουλήθηκε προς 1.760.000 δολάρια!