Black Friday: Γιατί ονομάστηκε έτσι;

Νοέμβριος 2016. Για πρώτη φορά, η ελληνική κοινωνία συστήνεται με την άγνωστη – μέχρι τότε- έννοια της “Black Friday”. Έκτοτε κάθε τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, πλήθος κόσμου συρρέει στα καταστήματα προκειμένου να ικανοποιήσει την κατανωλιτική του δίψα η οποία έχει διογκωθεί ως απόρροια της οικονομικής κρίσης. Σήμερα αυτός ο άτυπος θεσμός καταφτάνει για τρίτη φορά, συμπορευόμενος με κατακόρυφες πτώσεις των τιμών. 

Ευτυχώς (ακόμη;) δεν βλέπουμε στη χώρα μας περιστατικά από αμερικανικά πολυκαταστήματα, όπου τσακωμοί, λεκτικές αντιπαραθέσεις και ενίοτε σπρωξίματα συνιστούν ένα πολεμικό σκηνικό, με λάφυρο ένα φόρεμα, μία ηλεκτρονική συσκευή... ή ένα μοντέλο αυτοκινήτου. Οι μνηστήρες για τις μεγάλες προσφορές αμέτρητοι, εκείνοι, ωστόσο, που γνωρίζουν πως προέκυψε η ονομασία της «Μαύρης Παρασκευής»... ελάχιστοι.

Λύνοντας τον γρίφο
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά. Η «Μαύρη Παρασκευή» αποτελεί τον δοθέντα τίτλο στη μέρα που ακολουθεί την αμερικανική γιορτή, την Ημέρα των Ευχαριστιών, που γιορτάζεται κάθε χρόνο την τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου. Ως «γιορτή του shopping» θεσπίστηκε το 1932 στις ΗΠΑ από τον πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούσβελτ, αποσκοπώντας στην τόνωση της αγοράς που ήδη ψυχοραγούσε από το ξέσπασμα του Μεγάλου Κραχ, το 1929. Χωρίς όμως ακόμη να έχει τον τίτλο “Black Friday”.

Τα πνευματικά δικαιώματα της ονομασίας της “Black Friday” διεκδικούν οι αστυνομικές αρχές της Φιλαδέλφεια, οι οποίες σε μια προσπάθεια να περιγράψουν γλαφυρά τoν καταναλωτικό παροξυσμό που παρέλυσε τη μητρόπολη της Πενσυλβάνια μία Παρασκευή του κρύου Νοέμβρη του 1961 προχώρησαν στην εν λόγω ονοματοδοσία.

Από την αντίδραση, στην καθιέρωση
Η σημαία της «αντίδρασης» υψώθηκε από λιανοπωλητές, οι οποίοι αρνήθηκαν πεισματικά να επιτρέψουν τη σημασιοδότηση μιας τόσο προσοδοφόρας για τους ίδιους μέρας με μία αρνητική απόχρωση. Σύμμαχός τους μια σειρά από ακράδαντα επιχειρήματα: Για παράδειγμα, «Μαύρη Δευτέρα», αποκαλείτο η 19^η μέρα του Οκτωβρίου, εξ αφορμής των αυτοκτονιών που συνακολούθησαν την ελεύθερη πτώση που κατέγραψαν οι δέικτες του Dow Jones το 1987. Επιφορτισμένη με τον όρο «Μαύρη» και η τρίτη μέρα της εβδομάδας, λόγω της Μεγάλης Ύφεσης του 1929, ορμώμενη από το χρηματιστηριακό κραχ που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου.

Δεν θα συνιστούσε παραλογισμό, λοιπόν, το «ζευγάρωμα» μίας τόσο όμορφης Παρασκευής με έναν τόσο αρνητικά φορτισμένα προσδιορισμό; Τα επιχειρήματά τους, βέβαια... έπεσαν στο κενό, και ως εκ τούτου, υιοθέτησαν το Plan Β, καλωσορίζοντας την ονομασία που μανιωδώς καταπολέμησαν. Μαζί τους και οι λογιστές, σημείωναν με κόκκινο μελάνι το παθητικό στα λογιστικά βιβλία και με μαύρο τα κέρδη.

Το έδαφος, λοιπόν, είχε γίνει αρκετά πρόσφορο για την παγίωση της περίφημης ονομασίας. Σήμερα, η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, αποτελεί για τους καταστηματάρχες μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να σημειώσουν κέρδη, ενώ για τους καταναλωτές μια ακόμη καλή αφορμή για shopping therapy.