Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας

Τι είναι η βιοποικιλότητα;

Βιοποικιλότητα είναι η φύση σε όλες της τις μορφές. Αποτελείται από ζωντανούς οργανισμούς, περιλαμβάνει δηλαδή όλα τα οικοσυστήματα με όλα τα φυτά, τα ζώα και τους μικροοργανισμούς που ζούνε σε αυτά, αλλά και τα γονίδια των ειδών αυτών και τους συνδέσμους μεταξύ τους. Είναι, με άλλα λόγια, το θεμέλιο της ζωής. Οι άνθρωποι είμαστε μέρος ενός συνόλου. Κάθε φορά που βλάπτουμε τη βιοποικιλότητα, ερχόμαστε πιο κοντά στο οριακό σημείο. Επειδή όμως δεν ξέρουμε ακριβώς ποιο είναι αυτό το σημείο, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι δραστηριότητές μας θα είναι αειφόρες και πως διατηρούν την ακεραιότητα του φυσικού συστήματος.

Στις 22 Μαΐου γιορτάστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας. Μία μέρα πριν, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ανακοίνωσε πως ετοιμάζει νομοσχέδιο για τη βιοποικιλότητα με στόχο την προστασία του φυσικού πλούτου της Ελλάδας, το οποίο θα αναρτηθεί σύντομα σε ανοιχτή διαβούλευση.

Με το νέο νομοσχέδιο θα εκσυγχρονιστεί το εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών, θα εναρμονιστούν οι κατηγορίες προστασίας που ισχύουν από τον δασικό κώδικα με εκείνες από την περιβαλλοντική νομοθεσία και θα ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο που ισχύει για τις περιοχές Natura. Ακόμη, θα δοθεί μέριμνα για την προστασία των σημαντικών ειδών χλωρίδας και πανίδας, με ιδιαίτερη έμφαση στα πολλά ενδημικά είδη που απαντώνται μόνο στην Ελλάδα. Τέλος, θα υπάρξουν κίνητρα για την προστασία της βιοποικιλότητας, καθώς και ποινικές κυρώσεις για όσους εσκεμμένα την υποβαθμίζουν.

 

Βιοποικιλότητα - Όλοι στο ίδιο καράβι είμαστε

Με αυτό το σύνθημα πραγματοποιεί εκστρατεία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συρρίκνωση των οικοσυστημάτων του πλανήτη. Το κάλεσμα της Επιτροπής επικεντρώνεται σε χώρες όπου η ανάληψη δράσης κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και οι Κάτω Χώρες. Την εκστρατεία μπορεί να τη στηρίξει ο οποιοδήποτε και μέσω του Facebook.

Η ενέργεια αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού, καθώς έρευνες έχουν δείξει πως η ποικιλία των ειδών παγκοσμίως συρρικνώνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Τα συστήματα που στηρίζουν τη ζωή στον πλανήτη, από τα δάση του Αμαζονίου ως τους κοραλλιογενείς υφάλους, βρίσκονται πολύ κοντά στο σημείο κατάρρευσης εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Σύμφωνα με το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP), πλησιάζουμε στο οριακό σημείο όπου τα οικοσυστήματα θα μπουν σε λιγότερο παραγωγική κατάσταση από την οποία είναι πολύ δύσκολο -έως και αδύνατον- να επανέλθουν.

Για παράδειγμα, οι άσχημες επιπτώσεις που παρατηρούνται στις μεγάλες περιοχές του Αμαζονίου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της αποψίλωσης και των πυρκαγιών έχουν ως συνέπειες την αλλαγή στις παγκόσμιες κλιματικές συνθήκες, τις τοπικές βροχοπτώσεις και την εξαφάνιση πολλών ειδών. Η όξυνση των ωκεανών, η ρύπανση και η υπεραλίευση είναι οι αιτίες που τα οικοσυστήματα των κοραλλιογενών υφάλων καταρρέουν και τα εκατομμύρια είδη που ζουν σε αυτούς απειλούνται.

 

Καμία βελτίωση, μακριά από τους στόχους

Το 2002, στο πλαίσιο της διεθνούς Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα, οι ηγέτες της Γης είχαν αναλάβει τη δέσμευση να μειώσουν το ρυθμό απώλειας της βιοποικιλότητας μέχρι το 2010. Ωστόσο, τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών δείχνουν πως ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε. Αντίθετα μάλιστα, σχεδόν όλα τα είδη και τα οικοσυστήματα χάνονται με ανησυχητικό ρυθμό.

Μελέτη του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ για την περίοδο 1970-2005 έδειξε ότι τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο δεν έχει επιβραδυνθεί η απώλεια της βιοποικιλότητας, αλλά καταγράφονται σημαντικές μειώσεις στους πληθυσμούς ζώων, θαλάσσιων ειδών, οικοσυστημάτων, κοραλλιογενών υφάλων κ.α. Ενδεικτικό είναι ότι, όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, μετά το 1970 οι πληθυσμοί των ζώων έχουν μειωθεί κατά 30% και των κοραλλιών κατά 40%.