“Βιώσιμη κινητικότητα: δύο λέξεις μαγικές”

Το τριήμερο 25,26 & 27 Σεπτεμβρίου υλοποιήθηκε στην Αστυπάλαια ένα οικολογικό πολυεπίπεδο γεγονός υπό τον τίτλο “Οικολογικό Τριήμερο στην Αστυπάλαια”, που πραγματεύτηκε τα ζητήματα της αιολικής ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας και της ηλεκτροκίνησης. Η διοργάνωση του τριημέρου ήταν πρωτοβουλία του Δήμου Αστυπάλαιας με τη συνδιοργάνωση και την επιμέλεια της επιστημονικής επιτροπής της ΜΚΟ, Ecocity, και τη σύμπραξη της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, της ΚΕΔΕ και του ΕΟΤ. 

Κατά τη διάρκεια του τριημέρου, περισσότεροι από δεκαέξι έγκριτοι ομιλητές, ειδικοί επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίων, φορείς της πολιτείας, εκπρόσωποι ινστιτούτων και οικολογικών οργανώσεων ενημέρωσαν τους πολίτες του νησιού αλλά και όσους παρακολουθούσαν την εκδήλωση μέσω live streaming, τοποθετήθηκαν υπεύθυνα και απάντησαν στα ερωτήματα και τις ανησυχίες των πολιτών τόσο τις βραδινές ώρες του συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στον ανοιχτό χώρο του Πέρα Γιαλού όσο και σε πρωινές συντεταγμένες συναντήσεις δημόσιου διαλόγου. Η κοινωνία των πολιτών της Αστυπάλαιας συμμετείχε με ενθουσιασμό στις συζητήσεις περί των κρίσιμων ζητημάτων – περιβαλλοντικών και οικονομικών- που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής τους, την τουριστική ταυτότητα του νησιού και την οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια για τους  εκπαιδευτικούς του νησιού και βιωματικές πρακτικές δράσεις με την συμμετοχή των μαθητών του νησιού.  

Το GOCAR ήταν εκεί δίνοντας έμφαση στην τρίτη ημέρα του συνεδρίου που αναφερόταν στα θέματα της βιώσιμης κινητικότητας, της οικολογικής μετακίνησης και της ηλεκτροκίνησης. Πέρα από τις θεωρητικές προσεγγίσεις στα ζητήματα, συζητήθηκαν οι προοπτικές μετασχηματισμού της κινητικότητας της Αστυπάλαιας,  λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες του νησιού. 

Στο πλαίσιο αυτό, ο Υφυπ. Υποδομών και Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης σε διαδικτυακό χαιρετισμό  επεσήμανε ότι το προσεχές διάστημα τίθεται σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου για το πλαίσιο λειτουργίας των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας. «Με τα ΣΒΑΚ ενθαρρύνουμε τις τοπικές κοινωνίες να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά προγράμματα μέσω της αξιοποίησης νέων τεχνολογιών», ανέφερε. Πρόσθεσε δε, ότι αναμένονται νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη θέσπιση νέων κανόνων για τη μικροκινητικότητα (πατίνια κλπ), ενώ αναμένεται και νέο σχέδιο νόμου για την ηλεκτροκίνηση. 

«Είναι τεράστια η πρόκληση προκειμένου να μειώσουμε, τα επόμενα δέκα χρόνια, κατά 55% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», δήλωσε απ΄ την πλευρά του ο Πέτρος Κόκκαλης, ευρωβουλευτής, αναλύοντας τους νέους κλιματικούς στόχους που προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τον πρώτο ευρωπαϊκό κλιματικό νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα και αναφέρεται σε μία σειρά πρωτοβουλιών για την ανάδειξη της Ευρώπης ως την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο με ορίζοντα το 2050.  

Η εκπρόσωπος του Ecocity, Χριστιάνα Πειρασμάκη παρουσίασε τα αποτελέσματα αναφορικά με την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των εφήβων και της κοινωνίας στα 18 χρόνια της εκστρατείας Ecomobility (www.ecomobility.gr) για την οικολογική μετακίνηση και την αστική βιώσιμη κινητικότητα. 

Τον ορισμό της βιώσιμης κινητικότητας έδωσε σε ζωντανή σύνδεση ο καθηγητής του ΕΜΠ, Θάνος Βλαστός:  “Βιώσιμη κινητικότητα, δυο λέξεις μαγικές”. Η “κινητικότητα” δεν είναι μεταφορές. Όταν μετακινούμαστε δεν μεταφερόμαστε, δεν είμαστε εμπορεύματα. Βλέπουμε, ακούμε, μυρίζουμε, συναντιόμαστε, έχουμε αισθήματα. Η “κινητικότητα” αναφέρεται σε αυτούς που αλληλεπιδρούν με τον χώρο και με τους ανθρώπους του, έρχονται σε επαφή με τον διπλανό και με την λεπτομέρεια. Είναι μια λέξη για το περπάτημα, το ποδήλατο, τη δημόσια συγκοινωνία, τα παιδιά στον δρόμο, για τους ανάπηρους, για άτομα με δυσκολία στην κίνηση, για τους ηλικιωμένους. Για όλους εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να κυκλοφορούν ελεύθερα και ανεξάρτητα. Η λέξη “βιώσιμη” είναι ταυτισμένη με την κινητικότητα γιατί μόνο το περπάτημα, το ποδήλατο, η δημόσια συγκοινωνία είναι βιώσιμοι τρόποι μετακίνησης. Η βιώσιμη κινητικότητα μπορεί να ξεκινήσει από τους μικρούς τόπους, τα νησιά όπως η Αστυπάλαια. Στις μεγάλες πόλεις αντίθετα, για να συμπληρωθεί το παζλ, θα χρειαστούν πολλά χρόνια. Όσο μεγάλη κι αν είναι η αύξηση του ποδηλάτου, τη μεγάλη εικόνα θα τη δίνει για πολλά χρόνια το αυτοκίνητο. Στα μικρά νησιά μπορούν να γίνουν θαύματα και να αποτελέσουν παράδειγμα για όλη την χώρα”. 

Η αρχιτέκτων/μηχανικός και Εθνική Συντονίστρια Βιώσιμης Κινητικότητας του ΥΠΕΝ, Πέπη Παπαδάκη, αναφέρθηκε στα δομικά στοιχεία και τις προκλήσεις της βιωσιμότητας των μετακινήσεων-μεταφορών, την αλληλεπίδραση με τις χρήσεις γης, την άνιση κατανομή στον αστικό και υπεραστικό χώρο μεταξύ ΙΧ και άλλων μέσων αλλά και στις προτεραιότητες του ΥΠΕΝ. Αυτές είναι: ο συντονισμός της χρήσης και του σχεδιασμού των μεταφορών, η μείωση της κυκλοφορίας, η προώθηση της ποδηλασίας και του βαδίσματος, η προώθηση και βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών, η χρέωση των οδικών υποδομών σε αστικό περιβάλλον περιορίζοντας τη χρήση των πιο ρυπογόνων οχημάτων, η διαχείριση του χώρου στάθμευσης, η προώθηση των αυτοκινήτων με χαμηλούς ή μηδενικούς ρύπους, τα “έξυπνα” μέτρα και οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης του κοινού για αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς, η συμπερίληψη των αναγκών των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων και τέλος η προώθηση και υποστήριξη των Σχέδιων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) στα νησιά και στους Δήμους. 

Για την αξιοποίηση των ΣΒΑΚ μίλησε σε διαδικτυακή παρέμβαση και ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου. Ταυτόχρονα επεσήμανε ότι “δεν έχει νόημα να προμοτάρουμε την ηλεκτροκίνηση, να πάρουμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα και παράλληλα να παράγουμε “βρώμικη” ενέργεια γεμίζοντας ακόμη περισσότερο τις καμινάδες των εργοστασίων λιγνίτη στην Πτολεμαϊδα και στην Κοζάνη. Οπότε, η ηλεκτροκίνηση πρέπει να προχωρήσει παράλληλα με γενναία αλλά και βιώσιμα έργα για τις ΑΠΕ, που θα οδηγήσουν στο χτίσιμο πόλεων με μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο: θα καταναλώνουμε ενέργεια που θα μπορούμε να παράγουμε εδώ γύρω. Μπούσουλα για την προσπάθεια αυτή θα μπορούσαν να αποτελέσουν  οι 17 στόχοι για την βιώσιμη ανάπτυξη των Ην. Εθνών με τις μεθόδους αυτοξιολόγησης και διαρκούς ανατροφοδότησης που προτείνουν”. Ο κ. Παπαστεργίου ανέφερε το παράδειγμα της αναπτυξιακής e-Τρίκαλα, που μπαίνει στη δεύτερη φάση του, με προγράμματα προώθησης της ηλεκτροκίνησης. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει ελαφρά τρίτροχα και τετράτροχα ηλεκτρικά οχήματα τα οποία διατίθενται σε πολίτες αλλά και επιχειρήσεις (π.χ. delivery) προκειμένου να διαπιστώσουν στην πράξη ότι η ηλεκτροκίνηση δεν είναι απλώς παιχνίδι αλλά εφικτή πραγματικότητα. 

Οι συγκοινωνιολόγοι Κων/νος Αθανασόπουλος (ΕΜΠ) και Παναγιώτης Παπαντωνίου (Πρόεδρος ΣΕΣ) ανέλυσαν και αυτοί με τη σειρά τους τις προοπτικές της βιώσιμης κινητικότητας την οποία συνόψισαν στους παρακάτω πυλώνες: Πεζή μετακίνηση, ποδήλατο, μέσα μαζικής μεταφοράς, μικροκινητικότητα (ηλεκτρικά πατίνια, rollers, segway κλπ) car sharing - car pooling. 

Ο πρώην πρωταθλητής Ελλάδος και Βαλκανιονίκης ποδηλασίας, ερευνητής και εκπαιδευτής Γιάννης Παπανικολάου, πέρα από τα οφέλη και τις στατιστικές που αφορούν στη χρήση ποδηλάτου στην Ευρώπη, αναφέρθηκε συγκεκριμένα στις ιδιαιτερότητες της Αστυπάλαιας: “H ποδηλασία στην Αστυπάλαια έχει έναν εύκολο προς μέτριο βαθμό δυσκολίας μιας και οι υψομετρικές διαφορές δεν είναι μεγάλες. Το συνολικό μήκος του οδικού δικτύου της Αστυπάλαιας είναι 30 χλμ, από αυτά τα 15 χλμ είναι ασφαλτοστρωμένα, ενώ υπάρχουν και 20χλμ αγροτικών δρόμων. Οι χωμάτινες διαδρομές είναι σε αρκετά σημεία δύσκολοι για χαμηλά αυτοκίνητα. H προώθηση μετακίνησης με ηλεκτρικά ποδήλατα, η εκπαίδευση και οι ανάλογες υποδομές θα μπορέσουν σε μεγάλο βαθμό να αντικαταστήσουν τα αυτοκίνητα. Άλλωστε όσοι περισσότεροι ποδηλάτες κυκλοφορούν, τόσο πιο ασφαλείς και υγιείς είναι οι άνθρωποι”. 

Η ηλεκτροκίνηση στην πράξη εφαρμόστηκε με τη συμμετοχή της Piaggio στο οικολογικό συνέδριο και συγκεκριμένα με την αμιγώς ηλεκτρική Vespa Elettrica 70km/h, η οποία ήταν διαθέσιμη για test ride κατά τη διάρκεια του 3ημέρου με τήρηση των πρωτοκόλλων ασφαλείας.  Με αυτονομία 100 χλμ, σύστημα ανάκτησης ενέργειας κατά το φρενάρισμα και διαρκή χρήση τόσο από τον εκπρόσωπο της εταιρείας, τους διοργανωτές αλλά και τους πολίτες χρειάστηκε μία προληπτική φόρτιση 4 ωρών σε οικιακή πρίζα. 

Ο Δήμαρχος της Αστυπάλαιας Νίκος Κομηνέας, μετά το τέλος του Τριημέρου δήλωσε ικανοποιημένος τόσο από τις θεματικές που αναπτύχθηκαν και την υπεύθυνη ενημέρωση, όσο και από την συμμετοχή των πολιτών στον διάλογο. Το όραμά του είναι η ενεργειακή αυτάρκεια του νησιού σε συνδυασμό με την ελαχιστοποίηση του συνολικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και τον σεβασμό στη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Άλλωστε, όπως υπερθεμάτισε και ο συνάδελφος και φίλος του, Δημήτρης Παπαστεργίου: “Οι ζωές μας αλλάζουν, οι ανάγκες των κοινωνιών μας αλλάζουν και θα πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς. Ίσως πρέπει να σχεδιάσουμε ξανά τις πόλεις μας έχοντας στο μυαλό μας ότι τα πάντα γίνονται για τον άνθρωπο και όχι για το αυτοκίνητο”. 

Την τρίτη ημέρα του συνεδρίου  μπορείτε να παρακολουθήσετε στη διεύθυνση:  https://www.youtube.com/watch?v=V2hAUaG5GFo&ab_channel=EcocityGR