ΣΕΑΑ: Νέα έρευνα για το πώς επηρεάζεται η υγεία μας από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους

Είναι πλέον ευρέως γνωστό πως η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει ιδιαίτερα επιβαρυντικό ρόλο στην ανθρώπινη υγεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί κάθε χρόνο πως αυξάνονται σημαντικά οι πρόωροι θάνατοι, κυρίως στα αστικά κέντρα, από τους ρύπους που αναπνέουμε. Εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, αναπνευστικές λοιμώξεις κ.α. είναι από τις πιο συνήθεις αιτίες πρόωρων θανάτων. Πλέον αναγνωρίζεται επιστημονικά πως ακόμα και τα έμβρυα επηρεάζονται άμεσα από την ποιότητα του αέρα και αξίζει να αναφερθεί πως το μεγαλύτερο ποσοστό πληγέντων του ρυπογόνου αέρα είναι τα παιδιά, καθώς αναπνέουν ταχύτερα από τους ενήλικες και άρα ο όγκος ρύπων που εισέρχεται στον οργανισμό τους είναι μεγαλύτερος (WHO 2005).

Τα οχήματα που διαθέτουν παρωχημένες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες είναι από τις κύριες αιτίες για τα αυξημένα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων (PM10 και PM2.5), οξειδίων του αζώτου και διοξειδίου του αζώτου (ΝΟΧ, ΝΟ2), ρύπους που παρουσιάζονται καθημερινά στην ατμόσφαιρα στα αστικά κέντρα.

Σε πρόσφατη δημοσίευση του ΕΚΠΑΑ (Περιβάλλον και Υγεία 2019) παρουσιάζονται αναλυτικά στοιχεία που δείχνουν την άμεση ανάγκη για μείωση των ρύπων. Μεταξύ των ετών 2014-2016, ο ετήσιος αριθμός θανάτων, γενικά, στη χώρα μας αγγίζει τους 113.558. Σε κατανομή αιτιών, τα ποσοστά είναι 40% καρδιαγγειακά νοσήματα, 12% αναπνευστικά, 6% καρκίνος του πνεύμονα και 3% αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι ετησίως 6.487 θάνατοι αποδίδονται στην έκθεση στα σωματίδια (ΡΜ2.5) στα αστικά και ημιαστικά κέντρα, με τα μεγαλύτερα ποσοστά καταγραφής να αφορούν στους πληθυσμούς της Αθήνας (58%, 3.788 θάνατοι) και της Θεσσαλονίκης (13%). Ειδικά στο κέντρο της Αθήνας, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του ρύπου διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) αντιστοιχούν σε 160 θανάτους. Στο παρακάτω γράφημα είναι εμφανής η διαφορά ποιότητας αέρα μεταξύ του αστικού και αγροτικού περιβάλλοντος.



Οι συνεχόμενες υπερβάσεις στις ανώτατες τιμές ορίων που έχει θέσει ο ΠΟΥ είναι από τις αιτίες που αυξάνουν τα νούμερα των πρόωρων θανάτων στη χώρα μας. Ακολουθεί πίνακας με τις υπερβάσεις, όπως αυτές σημειώθηκαν από τους σταθμούς μέτρησης του ΥΠΕΚΑ για τα έτη 2014-2018:

Δημοσιεύσεις ερευνητικών κέντρων καταλήγουν πως η μείωση ρύπων κατά 50% θα είχε ως αποτέλεσμα περίπου 8.000 λιγότερους θανάτους στην Ελλάδα και συγχρόνως πολύ μεγάλο οικονομικό όφελος ως προς τους πόρους που διατίθενται ετησίως στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Μία σειρά αυστηρότερων μέτρων κρίνεται πλέον αναγκαία για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην χώρα μας:

• Μέτρα κυκλοφορίας οχημάτων στα αστικά κέντρα που θα ενθαρρύνουν τη χρήση νεότερων, πιο καθαρών οχημάτων.
• Αυστηρότερος και πιο ακριβής έλεγχος ρύπων στα ΚΤΕΟ και άμεση εγκατάσταση σε αυτά ειδικών μετρητών εκπομπών σωματιδίων.
• Μηχανογράφηση της κάρτας καυσαερίων.
• Καλή εφαρμογή του ωραρίου φόρτωσης και εκφόρτωσης φορτηγών προμηθειών στα αστικά κέντρα.
• Αποτελεσματικότερη αστυνόμευση του δακτυλίου, με βάση και τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα.
• Ισχυρά κίνητρα κυκλοφορίας και στάθμευσης για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
• Πυκνές, σύγχρονες αστικές δημόσιες μεταφορές.