ΑΠΘ-Μέτρηση ρύπων την Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο

Νανοσωματίδια

Η κύρια πηγή προέλευσης των νανοσωματιδίων (σωματίδια νανομετρικών διαστάσεων, όπου 1 νανόμετρο είναι 1 εκατομμύριο φορές μικρότερο από 1 χιλιοστό), είναι οι διεργασίες καύσης, σημαντικό μέρος των οποίων συμβαίνει στους κινητήρες των οχημάτων. Τα νανοσωματίδια στην ατμόσφαιρα της πόλης μπορεί να είναι στερεά (π.χ. σωματίδια αιθάλης) αλλά και υγρά προερχόμενα από πυρήνωση/συμπύκνωση συστατικών των καυσαερίων, διεργασίες οι οποίες επηρεάζονται σημαντικά από τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Τα νανοσωματίδια λόγω του μικρού μεγέθους, μπορούν να διεισδύσουν πολύ βαθειά στους πνεύμονες και θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία, προσελκύοντας το μεγάλο ενδιαφέρον της ερευνητικής κοινότητας, της Ε.Ε. και οργανισμών όπως o ΟΟΣΑ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και γενικά νομοθετικών/διοικητικών αρχών για θέματα περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία σήμερα δεν προβλέπει όρια για τον αριθμό νανοσωματιδίων στην ατμόσφαιρα, πέρα από το γενικό όριο συγκέντρωσης κατά μάζα για σωματίδια μικρότερα των 10 μικρών (PM 10, "εισπνεύσιμα σωματίδια").

Στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (16-22 Σεπτεμβρίου) και για την "Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο", την Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το κινητό Εργαστήριο Μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων MOBILAB του Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΙΤΧΗΔ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.) διενήργησαν μετρήσεις με σκοπό την αξιολόγηση της επίδρασης της απουσίας κυκλοφορίας αυτοκινήτων στις συγκεντρώσεις νανοσωματιδίων και αερίων ρύπων (μονοξειδίου του άνθρακα και οξειδίων του αζώτου) στην ατμόσφαιρα, σε συγκεκριμένα σημεία της Θεσσαλονίκης.

Μετρήσεις έγιναν στη Λεωφόρο Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (μπροστά στο κτίριο Διοίκησης του Α.Π.Θ.) και στην Πλατεία Αγίας Σοφίας (στην περιοχή του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, όπου ίσχυσε πεζοδρόμηση στις οδούς Αγγελάκη, Βενιζέλου, Εγνατία και τη λεωφόρο Νίκης). Στην περιοχή αυτή επιτρεπόταν η κυκλοφορία μόνο λεωφορείων και ταξί. Ως βάση σύγκρισης χρησιμοποιήθηκαν μετρήσεις σε συνθήκες κανονικής κυκλοφορίας, στις ίδιες περιοχές, που έγιναν τόσο κατά τη διάρκεια του 2010 όσο και στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου.

 

Αποτελέσματα

Η προκαταρκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων δείχνει ότι στις 22 Σεπτεμβρίου, σε σχέση με τις υπόλοιπες μέρες, στη Λεωφόρο Αριστοτελείου Πανεπιστημίου παρατηρήθηκε:

• μειωμένη κατά 40% συγκέντρωση νανοσωματιδίων,
• μειωμένη κατά 40% συγκέντρωση των οξειδίων του αζώτου και
• μειωμένη κατά 23% συγκέντρωση του μονοξειδίου του άνθρακα.

Την ίδια μέρα στην Πλατεία Αγίας Σοφίας, σε σχέση με τις αντίστοιχες μέσες συγκεντρώσεις που καταγράφονται σε συνθήκες κυκλοφορίας οχημάτων, παρατηρήθηκε:

• μειωμένη κατά 70% συγκέντρωση νανοσωματιδίων,
• μειωμένη κατά 96% συγκέντρωση των οξειδίων του αζώτου και
• μειωμένη κατά 85% συγκέντρωση του μονοξειδίου του άνθρακα.

 

Α.Π.Θ.: το πρώτο "Οικολογικό Πανεπιστήμιο"

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συμμετείχε στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (16-22 Σεπτεμβρίου) διοργανώνοντας στις 22 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά, στο χώρο της πανεπιστημιούπολης, την Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο. Η ενέργεια αυτή έγινε στο πλαίσιο του στόχου το Α.Π.Θ. να γίνει το πρώτο "Οικολογικό Πανεπιστήμιο" της χώρας, με σταδιακό περιορισμό της χρήσης του ιδιωτικού αυτοκινήτου στο χώρο της Πανεπιστημιούπολης και παράλληλη ενίσχυση όλων των ήπιων εναλλακτικών μορφών βιώσιμης κινητικότητας. Η πρωτοβουλία αυτή, βρήκε εξαιρετική ανταπόκριση από όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, που άφησαν τα αυτοκίνητά τους και χρησιμοποίησαν εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης, φιλικούς στο περιβάλλον (με τα πόδια, με ποδήλατα, με λεωφορεία του Α.Π.Θ. και μαζικά μέσα μεταφοράς).

 

* Τα αποτελέσματα αυτά, σύμφωνα με το Α.Π.Θ., αποτυπώνουν την επίδραση της απουσίας κυκλοφορίας αυτοκινήτων μόνο την συγκεκριμένη ημέρα και ώρες στις συγκεκριμένες τοποθεσίες των μετρήσεων και δε μπορούν να αποτελέσουν τη βάση γενικών συμπερασμάτων για την επίδραση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων σε άλλα σημεία της πόλης τη συγκεκριμένη ημέρα. Υπεύθυνος για τις μετρήσεις, είναι ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών του ΕΚΕΤΑ, Καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Θανάσης Κωνσταντόπουλος.

Κινητό Εργαστήριο MOBILAB

Το όχημα μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων και εκπομπών καυσαερίων MOBILAB σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από το 2007, στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Σωματιδίων και Αερολυμάτων του Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΙΤΧΗΔ) του ΕΚΕΤΑ, είναι μοναδικό στη χώρα μας και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 5 αντίστοιχα κινητά εργαστήρια που υπάρχουν στην Ευρώπη (τα οποία βρίσκονται στη Γερμανία, Ελβετία και Φινλανδία). Διαθέτει υπερσύγχρονο εξοπλισμό που του επιτρέπει να διενεργεί μετρήσεις αερίων και σωματιδιακών ρύπων εν κινήσει και εν στάσει από την ατμόσφαιρα (για την αξιολόγηση της ποιότητας του αέρα), την εξάτμιση του (για την αξιολόγηση συστημάτων αντιρρύπανσης που αναπτύσσονται στο ΙΤΧΗΔ) και μέσα από το θάλαμο επιβατών (για τη ρεαλιστική εκτίμηση της έκθεσης των επιβατών σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης).