Οδική ασφάλεια: Η σημασία του ανθρώπινου παράγοντα

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει συμβάλλει τα μέγιστα στη βελτίωση της παθητικής, αλλά και της ενεργητικής ασφάλειας των αυτοκινήτων, κάνοντας τις μετακινήσεις μας όλο και ασφαλέστερες. Η ραγδαία ανάπτυξη συστημάτων που μας βάζουν στον προθάλαμο της αυτόνομης οδήγησης έχει σαν στόχο να περιορίσει την επίδραση του επιρρεπή σε λάθη ανθρώπινου παράγοντα στη συνολική οδική ασφάλεια. Μέχρι τη μέρα που η τεχνολογία θα αναλάβει πλήρως το πηδάλιο και ο ρόλος του οδηγού απλά… θα καταργηθεί. Μπορεί σε κάποιους να ακούγεται ουτοπικό, αλλά δεν απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο.

Ωστόσο σήμερα και για το προσεχές μέλλον, ο άνθρωπος είναι και θα συνεχίσει να είναι η σημαντικότερη μεταβλητή στην εξίσωση της οδικής ασφάλειας. Είναι αυτός που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης σε ένα ατύχημα. Τη στιγμή που η κυκλοφορία είναι σε εξέλιξη, ούτε στην κατάσταση του δρόμου, ούτε στην κατάσταση του οχήματος μπορεί κανείς να παρέμβει. Ο οδηγός όμως μπορεί να προσαρμοστεί στις συνθήκες και οφείλει να το κάνει διαρκώς. Είναι αυτός που με τις πράξεις ή τις παραλήψεις του, σε συνάρτηση πάντα με αυτές των υπολοίπων χρηστών του δρόμου, θα επιτρέψουν σε ένα ατύχημα να συμβεί ή θα συμβάλλουν στην αποφυγή του. 

Ως «ενεργητική ασφάλεια» του οχήματος περιγράφονται όλα εκείνες οι δυνατότητες που του δίνουν οι τεχνικές του προδιαγραφές οι οποίες συμβάλλουν στην μείωση των πιθανοτήτων εμπλοκής σε ένα ατύχημα, ενώ η «παθητική ασφάλεια» είναι όλα τα μέτρα προστασίας που θα εξασφαλίσουν το μικρότερο ποσοστό τραυματισμού των επιβατών. Όμως, η συμπεριφορά μας πίσω από το τιμόνι είναι σημαντικότερη από όλα τα παραπάνω. Για να απολαμβάνετε κάθε διαδρομή με ασφάλεια, έχοντας καλύτερο έλεγχο του οχήματος και της κυκλοφορίας γύρω σας, ακολουθείστε αυτές τις βασικές συμβουλές για τη βελτίωση της οδηγικής συμπεριφοράς. Όσο απλοϊκά ή αυτονόητα κι αν φαίνονται πολλά από αυτά , άλλο τόσο σημαντικά είναι.

Θέση οδήγησης 

Με την είσοδο μας στην καμπίνα του αυτοκινήτου, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε τη ζώνη ασφαλείας. Ακόμη και για την πιο μικρή διαδρομή. Το 80% των ατυχημάτων συμβαίνει στον αστικό ιστό, στις μικρές διαδρομές της καθημερινότητας. Η ρύθμιση της ζώνης καθ’ ύψος είναι σημαντική και με δεδομένο ότι τα περισσότερα αυτοκίνητα προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα, φροντίστε να μην σας κόβει στο λαιμό, αλλά να διατρέχει στο στήθος. Η χρήση της ζώνης ασφαλείας είναι απολύτως απαραίτητη και στο πίσω κάθισμα. Σε διαφορετική περίπτωση ο πίσω επιβάτης θα συνθλίψει αυτόν που κάθεται εμπρός του με ολέθρια αποτελέσματα και για τους δύο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι με 90 km/h το σώμα ενός ενήλικα βάρους 80 kg που κάθεται στο πίσω κάθισμα, πέφτει πάνω στον εμπρός επιβάτη με δύναμη 2.000 kg. Σαν να τον χτυπά δηλαδή ένα (μεγάλο) αυτοκίνητο. Η σωστή θέση οδήγησης είναι απόρροια μίας σειράς παραμέτρων που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. Καταρχήν, η λεκάνη πρέπει να ακουμπά στο σημείο που ενώνεται το έδρανο του καθίσματος με την πλάτη. Θα πρέπει να μπορούμε να φτάσουμε όλα τα απαραίτητα χειριστήρια του αυτοκινήτου, χωρίς να μετακινηθούμε προς τα εμπρός.

Η απόσταση από το τιμόνι πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι αγκώνες είναι λυγισμένοι περίπου σε γωνία 100 μοιρών, όταν οι πιάνουμε τις λαβές στη θέση «9 και τέταρτο» της στεφάνης. Το... γνωστό κόλπο για να πάρουμε τα σωστά μέτρα είναι να τοποθετήσουμε και τα δύο χέρια στο ψηλότερο σημείο της στεφάνης του και εκεί να βρίσκεται ο καρπός μας. Τα πόδια δεν πρέπει να είναι εντελώς τεντωμένα, η σωστή γωνία στο γόνατο πρέπει να αγγίζει περίπου τις 140 μοίρες. Πρέπει να φτάνουμε καλά τα πεντάλ (ακόμη και αυτό του συμπλέκτη στο τέλος της διαδρομής του) χωρίς να μετακινούμε προς τα εμπρός τη λεκάνη αλλά και χωρίς ο μηρός στο κάτω μέρος του να πιέζει πολύ το κάθισμα. Φροντίστε το ύψος του καθίσματος να σας προσφέρει καλή περιφερειακή ορατότητα. Πριν ξεκινήσετε τακτοποιήστε όλα τα μικροαντικείμενα στις κατάλληλες θήκες. Σε διαφορετική περίπτωση είναι πολύ εύκολο να σας αποσπάσουν την προσοχή.

Ταχύτητα 

Δεν αρκεί φυσικά μόνο η σωστή θέσης οδήγησης και η χρήση της ζώνης. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο τρόπος που μετακινούμαστε στο δρόμο και συγκεκριμένα η ταχύτητα που αναπτύσσουμε. Καταρχήν, πρέπει να σεβόμαστε πάντα τα όρια ταχύτητας. Πολλοί θεωρούν ότι πινακίδες που αναφέρουν ανώτατο όριο τα 50 km/h μέσα στην πόλη είναι υπερβολικές. Κι όμως, κάνουν λάθος! Ένα αυτοκίνητο που κινείται με ταχύτητα 50 km/h διανύει 14 μέτρα / δευτερόλεπτο. Και ο χρόνος αντίδρασης ενός καλού οδηγού, είναι… 1 δευτερόλεπτο.

Δηλαδή το αυτοκίνητο θα έχει διανύσει μια απόσταση ίση με το τριπλάσιο του μήκους του πριν καν ο οδηγός αγγίξει το πεντάλ του φρένου. Αν σε αυτό προσθέσουμε και το χώρο που χρειάζεται το όχημα μέχρι την πλήρη ακινητοποίηση, η συνολική απόσταση είναι περίπου 22 m. Αντίστοιχα, από τα 100 km/h η συνολική απαιτούμενη απόσταση είναι υπερ-τριπλάσια, αγγίζοντας τα 68 μέτρα. Σκεφτείτε αυτή τη διαφορά την επόμενη φορά που θα κινείστε σε έναν πολυσύχναστο αστικό δρόμο με την πιθανότητα ένα παιδί να πεταχτεί ξαφνικά μπροστά σας. Ο σεβασμός στο όριο ταχύτητας μπορεί να του σώσει τη ζωή.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι όταν εξετάζουμε τη διαφορά μερικών παραπάνω km/h σε περίπτωση πρόσκρουσης. Πιο συγκεκριμένα, μία πλαγιομετωπική σύγκρουση με 90 km/h αυξάνει στο 80% την πιθανότητα θανάτου. Με 70 km/h το ίδιο ποσοστό πέφτει στο 60 %, ενώ αν κινούμαστε με 50 km/h, η πιθανότητα θανάτου περιορίζεται στο 10%! Δεν είναι τυχαίο, πως έρευνες έχουν αποδείξει ότι αν μειώσουμε κατά 5% την ταχύτητα μας, τότε είναι πιθανό να μειώσουμε το ποσοστό των ατυχημάτων κατά 30%!

Κινητό και οδήγηση 

Μετά την υπερβολική ταχύτητα, η απόσπαση προσοχής (ή ακόμα χειρότερα ο συνδυασμός τους) είναι η σημαντικότερη αιτία πρόκλησης ατυχημάτων. Όσοι στέλνουν ή διαβάζουν μηνύματα έχουν 23 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε ατύχημα! Η χρήση του κινητού στο αυτοκίνητο έχει σαν αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή του οδηγού. Μειώνεται δραματικά ο χρόνος αντίδρασης του, αδυνατεί να διατηρηθεί στην λωρίδα του, δεν παρατηρεί εγκαίρως τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και οι «επιδόσεις» του σε περίπτωση έκτακτου φρεναρίσματος είναι πιο αργές, κάτι που μεταφράζεται σε αρκετά επιπλέον μέτρα ακινητοποίησης.

Όπως μόλις είπαμε, με ταχύτητα μόλις 50 km/h ένα όχημα διανύει 14 m το δευτερόλεπτο. Σκεφτείτε τώρα ότι ενώ κοιτάζετε την οθόνη του κινητού για δύο-τρία δευτερόλεπτα, τόσο λίγο, στα 20-30 μέτρα μπροστά από το όχημά σας, ένας πεζός κατεβαίνει από το πεζοδρόμιο και βρίσκεται στο δρόμο ή μια μοτοσικλέτα φρενάρει. 

Πλέον, η χρήση του κινητού, ακόμα και με τη χρήση hands free είναι απαγορευμένη σύμφωνα με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η ομιλία μέσω του συστήματος Bluetooth ανοιχτής επικοινωνίας του αυτοκινήτου. Αλλά ακόμη και αυτή δεν συνίσταται. Αποφύγετε τη χρήση κινητού στο αυτοκίνητο όπως και να έχει, καθώς μια μεγάλης διάρκειας ή έντονη συζήτηση και πάλι αποσπά την προσοχή μας από το δρόμο. Βάλτε σε μια θήκη ή στην τσέπη σας και χρησιμοποιήστε το ξανά όταν έχετε παρκάρει. Με ασφάλεια...

Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης 

Η Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης είναι ακριβώς αυτό που υποδηλώνει η ονομασία της. Παρά το γεγονός ότι η παραβίαση της είναι ένα από τα πλέον συχνά φαινόμενα στη χώρα μας, η οδήγηση στη Λ.Ε.Α. απαγορεύεται ρητώς για όλα τα οχήματα. Εξαίρεση αποτελούν μόνο τα οχήματα έκτακτης ανάγκης, όπως το ΕΚΑΒ, η Πυροσβεστική και η Τροχαία, καθώς και σε αυτά της συντήρησης των αυτοκινητόδρομων. Η μοναδική περίπτωση που μπορείτε να σταματήσετε στη Λ.Ε.Α. είναι αν το αυτοκίνητο σας έχει πάθει βλάβη, αν υπάρχει περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή αν σας σταματήσει η Τροχαία.

Σε περίπτωση βλάβης παρκάρετε όσο πιο δεξιά μπορείτε στη Λ.Ε.Α. και σταματήστε με αναμμένα αλάρμ. Αν εντοπίσετε κάποιο τηλέφωνο επείγουσας ειδοποίησης, δοκιμάστε να σταματήσετε όσο πιο κοντά γίνεται και επικοινωνήστε με την υπηρεσία του αυτοκινητόδρομου. Μην μένετε μέσα στο αυτοκίνητο, αλλά βγείτε από την πόρτα του συνοδηγού, περάστε το στηθαίο ασφαλείας και καθήστε πίσω από αυτό. H αχρείαστη χρήση της Λωρίδας Έκτακτης Ανάγκης δεν είναι επικίνδυνη μόνο για εσάς τους ίδιους, αλλά παράλληλα μπορεί να δημιουργήσει σημαντική καθυστέρηση σε οχήματα που την χρειάζονται για κάποιο έκτακτο περιστατικό.

Οδήγηση σε τούνελ 

Η αναβάθμιση του οδικού δικτύου με την κατασκευή σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων έχει βελτιώσει το επίπεδο των μεταφορών στη χώρα μας και παράλληλα πρόσθεσε ακόμα ένα στοιχείο για το οποίο ο μέσος Έλληνας οδηγός δεν είχε και τόσο μεγάλη εμπειρία. Τις σήραγγες! Όταν βρεθούμε σε μία από αυτές, πρέπει άμεσα να ανοίξουμε τα μεσαία φώτα για να έχουμε ορατότητα, αλλά και για να μπορούν να μας εντοπίσουν και τα άλλα αυτοκίνητα. Αποφεύγουμε να προσπερνάμε και αφήνουμε μεγαλύτερη απόσταση από το προπορευόμενο όχημα για λόγους ασφαλείας. Φυσικά, τηρούμε τα όρια ταχύτητας, ενώ σε καμία περίπτωση δεν σταματάμε, παρά μόνο στους προβλεπόμενους χώρους.

Αν υπάρξει μποτιλιάρισμα προειδοποιείστε τα αυτοκίνητα που ακολουθούν με τη χρήση αλάρμ, ενώ σε καμία περίπτωση δεν προσπαθούμε να κάνουμε αναστροφή. Αν τα αυτοκίνητα είναι ακινητοποιημένα, είναι καλό να σβήσετε τον κινητήρα του οχήματος σας, για να μην δημιουργηθεί αποπνικτική ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του τούνελ. Σε περίπτωση βλάβης παρκάρετε το αυτοκίνητο σας στον προβλεπόμενο χώρο και δοκιμάστε να επικοινωνήσετε με τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Με δεδομένο το γεγονός ότι στα περισσότερα τούνελ σήμερα υπάρχει κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης είναι σίγουρο πως σύντομα θα έρθει βοήθεια.

Σε περίπτωση που επιβάλλεται να εγκαταλείψετε τη σήραγγα με τα πόδια, αυτό δεν χρειάζεται να γίνει από τις άκρες της, δηλαδή τα σημεία εισόδου / εξόδου των οχημάτων. Όλες οι σήραγγες έχουν εξόδους κινδύνου για πεζούς ανά τακτά διαστήματα. Αν χρειαστεί, αναζητήστε τις σχετικές ταμπέλες που θα σας οδηγήσουν στην πλησιέστερη.

Οδήγηση σε συνθήκες μειωμένης ορατότητας 

Η οδήγηση τη νύχτα ή κατά τη διάρκεια της βροχής, αλλά ακόμα και σε περίπτωση ομίχλης, είναι καταστάσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα να μην έχουμε καλή ορατότητα και σωστή αντίληψη, με επακόλουθο το μικρότερο χρόνο αντίδρασης. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, το πρώτο που απαιτείται είναι να οδηγούμε με χαμηλότερη ταχύτητα. Επιβάλλεται τα φώτα μας να λειτουργούν σωστά και να είναι καλά ρυθμισμένα, στοιχείο που βελτιώνει τη δική μας ορατότητα, ενώ δεν προκαλεί πρόβλημα στα αυτοκίνητα που κινούνται στο αντίθετο ρεύμα. Χρησιμοποιήστε αποκλειστικά τη μεσαία σκάλα και τη μεγάλη μόνο σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αυτοκίνητα στην αντίθετη λωρίδα.

Σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, διατηρήστε το παρμπρίζ καθαρό και βεβαιωθείτε πως οι υαλοκαθαριστήρες δεν έχουν φθαρεί. Ακόμα και αν δεν είναι νύχτα, να έχετε τη μεσαία σκάλα φώτων αναμμένη, ώστε το όχημα σας να είναι περισσότερο ευδιάκριτο. Ο κλιματισμός βοηθά να μην θολώσουν τα τζάμια. Ακόμα δυσκολότερη είναι η οδήγηση στην ομίχλη. Αυτό που σίγουρα δεν πρέπει να κάνετε είναι να ανάψετε τη μεγάλη σκάλα των φώτων. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να φωτίζουν το σύννεφο που βρίσκεται μπροστά σας, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο την ορατότητα. Χρειάζεται να κινείστε με πολύ χαμηλή ταχύτητα και μεγάλη προσοχή, κάνοντας χρήση των προβολέων ομίχλης. Η χαμηλή τοποθέτηση τους, σας επιτρέπει να βλέπετε μερικά μέτρα μπροστά, ενώ σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται η χρήση του πίσω φωτιστικού σώματος ομίχλης, έτσι ώστε να μπορούν να διακρίνουν το αυτοκίνητο σας όσοι ακολουθούν.

Οδήγηση στη βροχή, χιόνι, πάγο 

Σε περίπτωση που οδηγούμε στη βροχή, αρχικά πρέπει να μειώσουμε ταχύτητα και να διατηρήσουμε μεγαλύτερη απόσταση από το προπορευόμενο όχημα. Έχετε κατά νου ότι η πρόσφυση είναι μειωμένη, άρα και η ικανότητα αντίδρασης του οχήματος σε οποιαδήποτε εντολή. Οι κινήσεις με το γκάζι, το φρένο και το τιμόνι πρέπει να είναι πιο ήπιες. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το φαινόμενο της υδρολίσθησης. Συμβαίνει όταν τα ελαστικά αδυνατούν να απομακρύνουν το νερό που παρεμβάλλεται μεταξύ της επιφάνειάς τους και της ασφάλτου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το όχημα στιγμιαία να πατά πάνω σε ένα λεπτό, ολισθηρό φιλμ, ουσιαστικά ακυβέρνητο. Για να ανακτήσετε τον έλεγχο, μην φρενάρετε απότομα.

Ελευθερώστε προοδευτικά το γκάζι ώστε να μειώσετε ταχύτητα και αποφύγετε οποιαδήποτε κίνηση με το τιμόνι ώστε να μην διαταράξετε την ισορροπία του οχήματος μέχρι αυτό να ανακτήσει την πρόσφυση. Σε κάθε περίπτωση, αποφεύγετε να περνάτε από νερά που έχουν σχηματίσει χειμάρρους, ενώ σε σημεία που έχει συγκεντρωθεί αρκετό νερό κινηθείτε πολύ σιγά και θυμηθείτε, ότι όσο περισσότερο νερό σηκώσει το αυτοκίνητο στο πέρασμα του, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η πιθανότητα να βραχούν τα ηλεκτρικά τμήματα του κινητήρα ή το νερό να περάσει στην εισαγωγή, με αποτέλεσμα αυτός να σβήσει.

Αποφυγή εμποδίου 

Κινούμενοι στην πόλη, στο επαρχιακό δίκτυο ή και στον αυτοκινητόδρομο, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να κάνουμε κάποιον ελιγμό για να αποφύγουμε ένα εμπόδιο. Η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης του αυτοκινήτου διαταράσσει την ισορροπία του και πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα για να το επαναφέρουμε στην αρχική του πορεία. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να φρενάρουμε, να αφήσουμε το φρένο για να αλλάξει κατεύθυνση το αυτοκίνητο, πραγματοποιώντας εν συνεχεία τον ελιγμό με σταθερές κινήσεις φέρνοντας το αυτοκίνητο στην αρχική του πορεία και φρενάροντας εν συνεχεία μέχρι να ακινητοποιηθεί.

Όλα τα παραπάνω γίνονται πολύ εύκολα με την παρουσία του ABS, αλλά και των συστημάτων υποβοήθησης του οδηγού. Τα ηλεκτρονικά βοηθήματα επιτρέπουν στο όχημα να πραγματοποιήσει τους ελιγμούς με δεδομένο πως οι τροχοί δεν μπλοκάρουν, διατηρώντας το προτέρημα της κατευθυντικότητας. Την ίδια ώρα, η απότομη μεταφορά βάρους μπορεί να προκαλέσει υποστροφή ή υπερστροφή, η οποία όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων θα διορθωθεί από τα συστήματα ελέγχου της πρόσφυσης, διατηρώντας το αυτοκίνητο στην πορεία του.

Φρενάρισμα στεγνό/βρεγμένο 

Παλιότερα, η διαδικασία του φρεναρίσματος σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης απαιτούσε μεγαλύτερη δεξιοτεχνία. Βλέπετε, για να αποφύγουμε το μπλοκάρισμα των τροχών, έπρεπε το πάτημα του πεντάλ να είναι προοδευτικό. Όλος αυτός ο πονοκέφαλος έπαψε να υφίσταται από τη μέρα που παρουσιάστηκε το ABS, το οποίο και αποτρέπει το μπλοκάρισμα των τροχών. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι απλά να πατήσουμε το πεντάλ του φρένου με όλη μας τη δύναμη. Ακόμα και αν νιώθουμε το πεντάλ να «κλωτσάει» εμείς δεν πρέπει να το αφήσουμε και να συνεχίσουμε να το πιέζουμε μέχρι το όχημα να ακινητοποιηθεί πλήρως.

Στην περίπτωση που το οδόστρωμα είναι βρεγμένο, καταρχήν πρέπει να φρενάρουμε αρκετά νωρίτερα, διότι είναι δεδομένο πως τα μέτρα ακινητοποίησης του οχήματος θα είναι περισσότερα. Όπως και στη στεγνή επιφάνεια, έτσι και εδώ δεν πρέπει να σηκώσουμε το πόδι μας από το πεντάλ του φρένου. Αν το αφήσουμε και το πατήσουμε ξανά, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να αυξήσουμε τα μέτρα ακινητοποίησης.

Συντήρηση - Ελαστικά 

Εκτός από τη σωστή μας συμπεριφορά στο δρόμο, για να είμαστε ασφαλείς πρέπει να φροντίζουμε και για την καλή μηχανολογική κατάσταση του αυτοκινήτου μας. Καταρχήν, πρέπει να τηρούμε τις οδηγίες του κατασκευαστή αναφορικά με τα προβλεπόμενα σέρβις. Αν διαπιστώσουμε μία δυσλειτουργία πρέπει να επισκεφτούμε το συνεργείο, ενώ πολλές φορές ένας προληπτικός έλεγχος μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα σημαντικός! Από την πλευρά μας, μπορούμε να ελέγχουμε για τυχόν διαρροές ή περίεργους θορύβους και τακτικά τη στάθμη ζωτικών υγρών, όπως το λάδι του κινητήρα, το ψυκτικό υγρό και το υγρό φρένων.

Όμως, εξαιρετικά σημαντικός είναι ο έλεγχος της κατάστασης και της φθοράς των ελαστικών μας. Μετράμε συχνά την πίεση, και πάντα όταν είναι κρύα, ακολουθώντας τις υποδείξεις του κατασκευαστή. Η μείωση του πάχους του πέλματος είναι ένα στοιχείο που μπορεί να μας υποδείξει ότι τα ελαστικά μας θέλουν αντικατάσταση. Όμως, ακόμα και αν δεν έχει φθαρεί το πέλμα, αλλά είναι γερασμένα ή ξερά, η πρόσφυση είναι μειωμένη χωρίς μάλιστα να αποκλείεται ακόμα και το ενεχόμενο να διαλυθούν εν κινήσει. Κάτι που επιβάλλει την αντικατάσταση τους.