Αττική Οδός: Πώς αλλάζουν την Αθήνα οι νέες επεκτάσεις

Οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ραφήνα, Λαύριο και τη Σήραγγα Ηλιούπολης αποτελούν ένα από τα βασικότερα στοιχήματα της επόμενης ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Με δεδομένο ωστόσο ότι οι προγραμματισμένες αυτές επεκτάσεις, βρίσκονται σε απόσταση από την υλοποίησή τους υπάρχει μια επέκταση που βρίσκεται προ των πυλών και ακούει στο όνομα Λεωφόρος Κύμης.

Και οι τέσσερις παραπάνω επεκτάσεις αναμένεται να αλλάξουν δραματικά την συγκοινωνιακή εικόνα της πρωτεύουσας, που εμφανίζει έντονο κυκλοφοριακό φόρτο ο οποίος διαχέεται πλέον και πέραν των ωρών αιχμής. Το εντυπωσιακότερο ωστόσο που παρατηρείται το τελευταίο έτος αφορά στον κυκλοφοριακό κορεσμό της Αττικής Οδού, η οποία πλέον «μπουκώνει» σε πολλά σημεία της χωρίς χρονικό περιορισμό.

Επεκτάσεις προς βουνό και θάλασσα

Τόσο η επέκταση προς Ραφήνα, όσο και η επέκταση προς Λαύριο, δεν εμφανίζουν προς το παρόν μελετητική ωριμότητα. Αντίθετα η αστική Σήραγγα Ηλιούπολης που θα συνδέσει τον Καρέα (Λ. Κατεχάκη) με την Λεωφόρο Βουλιαγμένης, βρίσκεται μελετητικά πιο κοντά στην ωρίμανση γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε υλοποίηση, σε σχετικά σύντομο – αν και άγνωστο προς το παρόν – χρόνο. Η σήραγγα Ηλιουπόλεως θα ενώσει τον αυτοκινητόδρομο με το έργο του Ελληνικού, είναι έργο υψηλού προϋπολογισμού, δεν θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από κρατικούς πόρους και δεν αποκλείεται να υλοποιηθεί με τη μέθοδο ΣΔΤΙ ή της παραχώρησης. Για τη σήραγγα της Ηλιουπόλεως, που σχετίζεται άμεσα με την μεγάλη ανάπτυξη του Ελληνικού, οι μελέτες ωριμάζουν σε συνεργασία με τη Lamda Development.

Οι παραπάνω επεκτάσεις της Αττικής Οδού αναμένεται να αλλάξουν άρδην την εικόνα της πρωτεύουσας η οποία επεκτείνεται συνεχώς πέραν των στενών ορίων του άστεος. Ωστόσο το πιο «ζεστό» και σχεδόν έτοιμο προς υλοποίηση έργο αποτελεί η επέκταση της λεωφόρου Κύμης. Το εν λόγω έργο θα διαμορφώσει ένα οδικό bypass στο ιδιαίτερα επιβαρυμένο σήμερα τμήμα της Αττικής Οδού και αναμένεται να αποσυμφορήσει σημαντικά την έξοδο της «Μεταμόρφωσης», η οποία «σηκώνει» όλο το φορτίο των μετακινήσεων από/προς την Λεωφόρο Κηφισού. Πρόκειται για έργο ορόσημο καθώς αποτελεί την πρώτη επέκταση, 19 χρόνια μετά την ολοκλήρωση της Αττικής Οδού, η οποία θα συνδέσει τον ανισόπεδο κόμβο της λεωφόρου Κύμης με την Εθνική Οδό στο ύψος του ανισόπεδου κόμβου Καλυφτάκη στην Λυκόβρυση. Πρόκειται για μια σημαντική εναλλακτική πρόσβασης στη λεωφόρο Κηφισού.

Ο διαγωνισμός για την επέκταση της Λ. Κύμης έχει ολοκληρωθεί από άποψη συμμετοχών και αναδόχων καθώς έχει κατακυρωθεί στο σχήμα ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ-ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Ωστόσο αναμένεται η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας από την προσφυγή που έχει κατατεθεί από τον Δήμο Νέου Ηρακλείου. Η προγραμματισμένη για τα μέσα Ιουνίου εκδίκαση της υπόθεσης στο ΣτΕ αναβλήθηκε και νέα ημερομηνία ορίστηκε σύμφωνα με πληροφορίες η 14η Νοεμβρίου, γεγονός που μεταθέτει χρονικά την κατασκευή του έργου. Σημειώνεται ότι ο Δήμαρχος της περιοχής έχει δηλώσει πως ο δήμος είναι μεν υπέρ του έργου και πως όντως θα υπάρξει αποσυμφόρηση στους δρόμους της πόλης του, ωστόσο ο Δήμος Ηρακλείου διεκδικεί να επεκταθεί η Λεωφόρος Κύμης με «σκεπαστό» το κομμάτι της συνέχειας της λεωφόρου που θα διέρχεται από το Ηράκλειο ώστε να αποφευχθεί, όπως υποστηρίζεται,  η διχοτόμηση της πόλης στο τμήμα αυτό.

Το κόστος του έργου με ΦΠΑ ανέρχεται σε 352,3 εκατ. ευρώ (284,3 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Η διάρκεια των εργασιών της επέκτασης της Λ. Κύμης ορίστηκε σε 48 μήνες από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης. Εφόσον το έργο προχωρήσει και υπογραφεί μέσα στο 2023, τότε ο νέος άξονας θα μπορέσει να λειτουργήσει το 2028.

Η ανατομία της επέκτασης της Λ. Κύμης

Το έργο θα εκτελεστεί μέσα στα διοικητικά όρια των Δήμων Λυκόβρυσης-Πεύκης, Ηρακλείου και Κηφισιάς. Αντικείμενο του είναι η ολοκλήρωση της Λεωφόρου Κύμης, στο τμήμα από την Αττική Οδό έως τον ανισόπεδο κόμβο της Εθνικής Οδού Νο 1 (Καλυφτάκη) και αφορά στην μελέτη και κατασκευή οδικού άξονα διατομής κλειστού αυτοκινητοδρόμου, συνολικού μήκους περίπου 3,8 χλμ. Το συνολικό μήκος του έργου εκτιμάται σε 4,2χλμ μαζί με την προαίρεση. Η προαίρεση ύψους 32,53 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ) που περιλαμβάνεται στο συνολικό κόστος του έργου αφορά στη ολοκλήρωση του Α/Κ Καλυφτάκη.

Το βασικό ερώτημα που προκύπτει σχετικά με τις άλλες τρεις επεκτάσεις είναι πώς θα προωθηθούν προς υλοποίηση. Όπως όλα δείχνουν το μοντέλο που θα ακολουθηθεί είναι οι Προτάσεις Καινοτομίας, οι οποίες είναι σχεδόν κομμένες και ραμμένες για τέτοιου είδους έργα. Πρόκειται για έργα με εμπορικό πρόσημο που δεν θα χρειαστούν απαραίτητα ευρωπαϊκά κονδύλια, καθώς μπορούν να αυτοχρηματοδοτηθούν ακριβώς γιατί είναι τόσο πολύ εμπορικά.

Ο προϋπολογισμός των τριών αυτών έργων σύμφωνα με κατασκευαστικές πηγές ενδέχεται να ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο φαντάζει ιλιγγιώδες αλλά δεν αποκλείεται να ξεπεράσει τελικά τις αρχικές προβλέψεις. Θα πρέπει πάντως να διευκρινιστεί πως μέσω των Προτάσεων Καινοτομίας ενδέχεται να δούμε και άλλες επεκτάσεις της Αττικής Οδού, καθώς η φύση του συγκεκριμένου «εργαλείου» επιτρέπει σε ιδιωτικά σχήματα να προτείνουν στην Πολιτεία έργα τα οποία έχουν εμπορικό υπόβαθρο και υπάρχει η ανάγκη για την κατασκευή τους.

Η σύμβαση επέκτασης παραχώρησης και τα διόδια

Σε εξέλιξη είναι και η διαγωνιστική διαδικασία για την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης, του κυριότερου κλειστού οδικού άξονα της Αττικής με καταληκτική ημερομηνία να έχει οριστεί η 17η Ιουλίου ύστερα από σχετική παράταση που ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες και παραχωρήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ. Η μετάθεση της καταληκτικής ημερομηνίας για την υποβολή προσφορών αποφασίστηκε έπειτα από σχετικό αίτημα της πλειονότητας των προεπιλεγέντων επενδυτών.

Με  την υποβολή των προσφορών, το θρίλερ για την ανακοίνωση του προτιμητέου επενδυτή θα έχει και συνέχεια καθώς το ΤΑΙΠΕΔ εκτιμάται πως θα ζητήσει βελτιωμένες προσφορές σε όσους έχουν δώσει μέχρι και 5% χαμηλότερη προσφορά από τον πλειοδότη. Για παράδειγμα εάν ο πλειοδότης προσφέρει τιμή 1 δισ. ευρώ για το έργο, θα ζητηθεί βελτιωμένη προσφορά σε όσους έχουν δώσει προσφορά μέχρι και 950 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται πως κάτι αντίστοιχο έγινε και στην Εγνατία Οδό όπως και σε άλλους διαγωνισμούς. Ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο παράτασης της υφιστάμενης παραχώρησης εφόσον υπάρξουν ενστάσεις και προσφυγές μετά την υποβολή των προσφορών. Στον διαγωνισμό για τη νέα σύμβαση που θα έχει διάρκεια 25 έτη (έναρξη 2024, λήξη 2049) συμμετέχουν συνολικά οκτώ κοινοπρακτικά σχήματα.

Δείτε ακόμη: Αττική Οδός - 30% ακριβότερα διόδια στις ώρες αιχμής

Σύμφωνα με το κείμενο της σύμβασης, προβλέπεται πως οι τιμές θα μπορούν να προσαρμόζονται βάσει των κυκλοφοριακών συνθηκών και αφού έχει υπάρξει σχετικό αίτημα από τον παραχωρησιούχο. Η Αττική Οδός σήμερα λειτουργεί με διόδια ύψους 2,80 ευρώ. Προς τα τέλη του 2022 το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είχε ανακοινώσει την μείωση της τιμής από την νέα περίοδο παραχώρησης, στα 2,50 ευρώ. Ουσιαστικά με τον νέο σχεδιασμό θα μπορούν να αναθεωρηθούν οι τιμές όταν συμπληρωθεί η πενταετία (της νέας παραχώρησης) εφόσον αποδειχθεί ότι υπάρχει μεγάλος κυκλοφοριακός κορεσμός στον άξονα (πράγμα που ήδη συμβαίνει στο τμήμα Μεταμόρφωση-Δουκίσσης Πλακεντίας). Η αύξηση του αντιτίμου των διοδίων, εφόσον οριστικοποιηθεί, θα έχει ως στόχο την μείωση της κυκλοφορίας σε ανεκτά επίπεδα.