Σπαστά ποδήλατα

Η ιστορία των σπαστών ποδηλάτων ξεκινά περίπου στα τέλη του 19^ου αιώνα και τη χρήση από γαλλικά και βρετανικά στρατεύματα. Λίγα χρόνια αργότερα οι Βρετανοί εξέλιξαν την ιδέα και χρησιμοποιούσαν σπαστά ποδήλατα για τους αλεξιπτωτιστές τους, οι οποίοι τα κουβάλαγαν μαζί τους κατά την πτώση. Σήμερα το σπαστό ποδήλατο συνδέεται άμεσα με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, αφού αποτελεί πρώτης τάξης σύντροφο για συνδυασμένη μετακίνηση στα αστικά κέντρα. Η αναδίπλωση και μείωση των διαστάσεων του ποδηλάτου, τα κάνει εξαιρετικά πρακτικά και στην μεταφορά, την είσοδο τους σε επαγγελματικές στέγες και την αποθήκευση τους.

Η τεχνολογία των σπαστών ποδηλάτων συνεχώς εξελίσσεται. Οι πιο προσιτές λύσεις χρησιμοποιούν ατσάλι και αλουμίνιο για το σκελετό, με τα ακριβά μοντέλα να ενσωματώνουν και νέα πιο ελαφριά συνθετικά υλικά. Το μέγεθος των τροχών ποικίλει ξεκινώντας από πολύ μικρούς τροχούς μέχρι και τις 26 ίντσες, με τις πιο εμπορικές λύσεις να διαθέτουν τροχούς διαστάσεων 16 με 20 ίντσες. Όπως αντιλαμβάνεστε το βάρος αποτελεί σημαντικό παράγοντα, με πολλές ακριβές λύσεις να ζυγίζουν αρκετά κάτω από 10 kg και τα πιο προσιτά μοντέλα να κυμαίνονται από 12-14 kg (20 ιντσών). Τα περιφερειακά είναι παρόμοια με αυτά των κανονικών ποδηλάτων.  Αναρτήσεις και δισκόφρενα έχουν κάνει την εμφάνιση τους στα πιο ακριβά σπαστά μοντέλα, ενώ δεν λείπει πλέον και η λύση της ηλεκτρικής υποβοήθησης. Οι ταχύτητες των σπαστών ποδηλάτων είναι συνήθως από 3 έως 8, χωρίς να αποκλείονται και επιλογές με περισσότερες ταχύτητες και μεγαλύτερο φυσικά κόστος. Σε πολλά μοντέλα προτιμούνται οι εσωτερικές ταχύτητες, για εύκολη εναλλαγή σχέσεων στα φανάρια, λόγω αστικής χρήσης και για προστασία λερώματος του αναβάτη κατά την χρήση και αναδίπλωση.

 

Της αναδίπλωσης η ώρα

Υπάρχουν διάφοροι τύπου σπαστών ποδηλάτων. Ο χρόνος που χρειάζεται το κάθε ποδήλατο και ο τελικός όγκος που καταλαμβάνει όταν αυτό αναδιπλωθεί να αποτελούν βασικά στοιχεία κάθε μοντέλου. Πολλές εταιρείες έχουν εξελίξει δικιές τους γεωμετρίες και τρόπους αναδίπλωσης, πάνω στους οποίους βασίζουν μια σειρά από μοντέλα με διαφορετικά περιφερειακά, υλικό σκελετού και εξοπλισμό. Η πιο διαδεδομένη και προσιτή λύση είναι το σπάσιμο στην μέση του σκελετού, το κατέβασμα του παλουκόσελου και το σπάσιμο και η αναδίπλωση του τιμονιού και κατόπιν η αναδίπλωση των δύο τροχών. Μερικά ποδήλατα είναι απαραίτητο να βρίσκονται στη τελευταία ταχύτητα προκειμένου να διπλώσουνε, το οποίο πολλές φορές καταντάει κουραστικό. Παράλληλα σε πολλά μοντέλα, οι δύο αναδιπλωμένοι τροχοί ασφαλίζουν με μαγνήτη, διευκολύνοντας την μεταφορά με το ποδήλατο διπλωμένο.

Βέβαια μερικά μοντέλα, κυριαρχούνε στην ευκολία διπλώματος οπότε εξυπηρετούν άριστα όσους πρέπει να τα διπλώσουν και να τα μεταφέρουν πολλές φορές, σε μια συνδυασμένη μετακίνηση τους. Η εφευρετικότητα στην αναδίπλωση αποτελεί και παράγοντα διαχωρισμού της φιλοσοφίας κάθε εταιρείας, με τις πιο αποτελεσματικές, ως προς το τελικό μέγεθος και οι λιγότερο χρονοβόρες λύσεις, να ανεβάζουν σημαντικά το κόστος κτήσης. Ενδεικτικά ένα τίμιο σπαστό ποδήλατο ξεκινά από λίγο παραπάνω από 300 € και μπορεί να φτάσει και τα 2000+ € για πιο εξεζητημένες επιλογές ή κάποιο ηλεκτροκίνητο μοντέλο.

Για καθημερινούς χρήστες των σπαστών ποδηλάτων, ειδικά στα Μ.Μ.Μ και την αποθήκευση τους σε επαγγελματικούς χώρους, υπάρχουν και οι κατάλληλες τσάντες μεταφοράς.

 

Φιλοσοφία ανά εταιρεία

Μια από τις πιο διαδεδομένες εταιρείες στα σπαστά ποδήλατα, η οποία είναι και πολύ γνωστή στη χώρα μας είναι η Dahon. Πρόκειται για το μεγαλύτερο κατασκευαστή σπαστών ποδηλάτων παγκοσμίως, με μερίδιο 66% στην αγορά για το 2006. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1982 με έδρα το Los Angeles και με εργοστάσια στη Ταϊβάν, το Μακάου, την Κίνα και την Τσεχία. Η Dahon βγάζει ποδήλατα στο όνομα της, όπως επίσης και για λογαριασμό άλλων εταιρειών όπως Ridgeback, Yeah Bicycles και Novarra. Παρόμοιας φιλοσοφίας σπαστά ποδήλατα κατασκευάζει και η ιαπωνική Oyama, η οποία εισάγει ποδήλατα στην Ευρώπη από το 2010. Μια μικρή γκάμα σπαστών μοντέλων διαθέτει και η ισπανική εταιρεία Orbea.

Ηχηρή παρουσία στην κατηγορία των σπαστών ποδηλάτων έχει και η βρετανική Brompton. Η ευκολία αναδίπλωσης των μοντέλων της και η ποιότητα τους, την έχουν κάνει εξαιρετικά δημοφιλή παγκοσμίως, με το 70% της παραγωγής της που γίνεται στην Βρετανία να εξάγεται. Από τη Γερμανία προέρχεται το Birdy το οποίο είναι ένα σπαστό ποδήλατο που σχεδιάστηκε από την γερμανική εταιρεία Riese und Müller. Κυκλοφόρεί στους δρόμους από το 1995 και ήταν το πρώτο σπαστό με αναρτήσεις, ξεχωρίζοντας και για τον αλουμινένιο σκελετό του.

Δημοφιλές σπαστό ποδήλατο, κυρίως στην Αμερική είναι το Bike Friday. Πιο ειδικές και τεχνολογικά ψαγμένες λύσεις αποτελούν σπαστά ποδήλατα όπως τα Jango, Montague, Pedersen, A-bike, Strida (με σκελετό σχήματο-Α) και Triple-A.