Λάδια αυτοκινήτου: Πρέπει να τα αλλάξω τον χειμώνα;

Αν και φέτος άργησε λιγάκι, το κρύο έφτασε στη χώρα μας και μάλιστα… βαριά οπλισμένο. Οι θερμοκρασίες έπεσαν απότομα και αν το καταλαβαίνουμε εύκολα στην Αθήνα, τότε οι κάτοικοι επαρχίας και ορεινών περιοχών, το βιώνουν ακόμη πιο έντονα. Τι γίνεται όμως με τα αυτοκίνητά μας; Τους αρέσει το κρύο, τους περνάει αδιάφορο ή τα επιβαρύνει; Ας βάλουμε μια σειρά στα πράγματα…

Το λάδι, αναλυτικά

Οι παλιότεροι, συνήθιζαν να αλλάζουν τα λάδια στα αυτοκίνητά τους κατά τη χειμερινή περίοδο. Αυτό το συνήθειο το είχαν ακόμη πιο έντονα σε περιοχές που το θερμόμετρο δείχνει αρκετά κάτω από τους 0 βαθμούς Κελσίου τον χειμώνα, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που το κάνουν ακόμα. Έκαναν καλά; Με βάση την τεχνολογία λαδιών τότε, ναι. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τα λιπαντικά των αυτοκινήτων έχουν εξελιχθεί και ειδικά τα φουλ συνθετικά, αλλά και τα ημισυνθετικά, έρχονται να μας λύσουν τα χέρια.

Γενικότερα, η τάση του λιπαντικού είναι να γίνεται παχύρρευστο όταν είναι κρύο και λεπτόρρευστο όσο ζεσταίνεται. Αν το αφήσουμε σε θερμοκρασία δωματίου θα δούμε ότι έχει πυκνή, αλλά γρήγορη ροή, ενώ όσο το παγώνουμε θα παρατηρήσουμε ότι η αντίστασή του στη ροή, μεγαλώνει. Ακριβώς αντίθετα φαινόμενα θα δούμε αν το ζεστάνουμε. Θα υγροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και θα ρέει με μεγαλύτερη ταχύτητα, σαν νερό.  Χάρη σε ειδικά πρόσθετα, τα σύγχρονα λάδια έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν την ιδιότητά τους ανάλογα με τη θερμοκρασία τους.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι αυτά τα… περίεργα που γράφουν οι συσκευασίες; Το SAE 5W 30, για παράδειγμα; Αρχικά, το SAE σημαίνει Society of Automobile Engineers. Δημιούργησαν μια κλίμακα, το λεγόμενο ιξώδες, το οποίο ορίζεται από την αντίσταση του λιπαντικού στη ροή. Όσο χαμηλότερος ο αριθμός, τόσο πιο «λεπτό» το λάδι, άρα δεν γίνεται τόσο «πυκνό» στο κρύο. Στο 5W 30, σημαίνει ότι το λάδι έχει ιξώδες 30 σε κανονικές συνθήκες του κινητήρα (σε θερμοκρασία λειτουργίας), αλλά όταν το μοτέρ είναι σβηστό και έχουμε χειμώνα, το ιξώδες από 30, κατεβαίνει στο 5, για καλύτερη ροή του λιπαντικού εντός του κινητήρα κατά την εκκίνηση, μέχρι να πιάσει θερμοκρασία.

Το “W” σημαίνει Winter, οπότε το λάδι 5W 30 μας λέει ότι έχει SAE 5 όταν έχει κρύο για να παραμένει λεπτόρρευστο και SAE 30 όταν επιτευχθεί η θερμοκρασία λειτουργίας (80-120 βαθμοί κελσίου) για να λιπαίνεται επαρκώς ο κινητήρας. Για να το αναλύσουμε ακόμη περισσότερο, αν το λάδι έμενε με SAE 30 κατά την εκκίνηση ενός κινητήρα σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, θα ήταν αρκετά δύσκολο το μοτέρ να πάρει μπροστά και η πίεση στο φίλτρο λαδιού, τη μίζα, τον κινητήρα, ακόμη και στη μπαταρία θα ήταν μεγάλη, λόγω της αντίστασης του πυκνού λιπαντικού.

Αντίθετα, αν το λάδι έμενε με SAE 5 στην κανονική θερμοκρασία λειτουργίας του μοτέρ, τότε θα γινόταν απίστευτα λεπτό, σαν… νερό που λέμε, οπότε δεν θα πρόσφερε αποτελεσματική λίπανση των κινούμενων μερών. Άρα τα συνθετικά λάδια έχουν αυτή την ιδιότητα, να μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά τους. Ωστόσο, κρατήστε ότι όσο μεγαλύτερη απόκλιση έχουν τα SAE των λιπαντικών, τόσο πιο πολύ μειώνεται η διάρκεια ζωής τους. Το SAE 5W 40, το 5W 50, το 10W 60 κλπ, θέλουν αλλαγή συχνότερα, λόγω -και- της μεγάλης απόκλισης ρευστότητας που εμφανίζουν όταν είναι κρύα ή όταν βρίσκονται σε θερμοκρασία λειτουργίας. Εδώ όμως πάμε σε πιο εξειδικευμένες επιλογές και όχι στις συνηθέστερες (5W30, 10W 40) οπότε δεν αφορά την πλειοψηφία των οχημάτων.  

Τελικά να τα αλλάξω;

Όχι! Ο κατασκευαστής έχει προνοήσει και για το χειμώνα, χάρη στο μεταβαλλόμενο ιξώδες ανάλογα με τη θερμοκρασία του λιπαντικού. Δεν υπάρχει κανένας λόγος το χειμώνα να αλλάξουμε τα λάδια μας για να λειτουργεί καλύτερα ο κινητήρας και χρησιμοποιούμε ακριβώς τον ίδιο τύπο με αυτόν που βάζουμε το καλοκαίρι. Ειδικά στην Ελλάδα, που τα κρύα κρατάνε λίγο και δεν αντιμετωπίζουμε συνθήκες… πολικού ψύχους στην πλειονότητα της χώρας, μια τέτοια κίνηση θα ήταν περιττή.

Πώς λιπαίνεται ο κινητήρας στην κρύα εκκίνηση;

Η μπαταρία δίνει ρεύμα στη μίζα και αυτή, γυρνάει τον κινητήρα μέχρι να πάρει μπροστά και να ξεκινήσει τον κανονικό κύκλο λειτουργίας του. Όσο το μοτέρ γυρίζει από τη μίζα, η αντλία λαδιού (που βρίσκεται συνήθως συνδεδεμένη με το στρόφαλο) ανεβάζει και κυκλοφορεί το λιπαντικό από το κάρτερ. Η διαδρομή του λαδιού περνά μέσα από το φίλτρο λαδιού και αυτός είναι ένας από τους λόγους που ένα πολύ παχύρρευστο λιπαντικό θα δυσκόλευε την κατάσταση, αφού θα ανέβαζε σημαντικά την αντίσταση μέχρι να περάσει από το φίλτρο.

Δείτε ακόμη Κόντρα στο χιόνι; Προσθιοκίνητο με χειμερινά ελαστικά ή τετρακίνητο με all season; (video)

Η αντλία λαδιού θα ζοριζόταν περισσότερο, θα πρόσθετε «βάρος» στον στρόφαλο και κατά συνέπεια, στη μίζα, που προσπαθεί να γυρίσει τον κινητήρα. Η μίζα με τη σειρά της θα ζητούσε περισσότερη ενέργεια από τη μπαταρία, η οποία επιβαρύνεται έτσι κι αλλιώς από το κρύο, οπότε η άμεση παροχή ρεύματος υψηλής ισχύος δεν είναι το αγαπημένο της σενάριο. Για αυτό ένα παχύρρευστο λιπαντικό θα δυσκόλευε πολύ την εκκίνηση ενός κινητήρα το χειμώνα! Φυσικά, τα παραπάνω ισχύουν για κινητήρες με σύστημα λίπανσης υγρού κάρτερ. Τα -λίγα και πανάκριβα- αυτοκίνητα παραγωγής που χρησιμοποιούν σύστημα λίπανσης ξηρού κάρτερ, αλλά και τα αγωνιστικά, λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο.